"Məktəblərin bir-birindən uzaq olması məni fiziki cəhətdən yorurdu"
İlqar Göyüşov: "Rayon yerlərində valideynlərin 99 faizi övladlarının təhsil almağında maraqlıdı, amma çox vaxt seçimi düzgün etmirlər"
Gənclik bir kitabdır, mədəniyyət isə onun üz qabığı, keyfiyyət göstəricisidir
Kənd yerində müəllimlərin fəaliyyəti, təhsilə marağın səviyyəsi hər zaman marağa səbəb olub. Regionlarda çalışan müəllimlərdən söz düşərkən çox vaxt uzaq məsafələri qət edərək öz işinin arxasınca gedən kadrlar göz önünə gəlir. Müəllimlik nə qədər şərəfli və çətin peşə sayılsa da, bu işin zövqlü, fərəhli tərəfləri də çoxdur. Çünki gələcək nəslin yetişməsi, onların savadlanması üçün ilk toxumları səpən məhz müəllimlərdir.
“Kəndin işıqlı adamları” rubrikamızın budəfəki müsahibi fransız dili müəllimi İlqar Göyüşovdur. İlqar Göyüşov İsmayıllı rayonunun Diyallı kəndində dünyaya göz açıb. Aqil Məmmədov adına Diyallı kənd orta məktəbini bitirib. Azərbaycan Xarici Dillər Universitetinin “Fransız dili” fakültəsinin “Fransız dili müəllimi” ixtisasına yiyələnib. 3 ildir ki, orta məktəbdə fransız dilini tədris edir.
- Nə üçün müəllim olmaq istədiz?
- Xarici dil müəllimi olmaq mənim üçün maraqlı hiss idi. Xüsusilə fransız dili. Hansı peşənin olmasının mənə görə fərqi yoxdur, əsas odur ki, səni o peşəyə bağlayan gözəl səbəblər olsun. Müəllimliyi həmçinin ona görə sevirəm ki, dərsdən sonra hobbilərimlə məşğul olmağa vaxtım olur.
- Hobbiləriniz nələrdir?
- Hobbilərim hər fəsil üzrə dəyişir. Burada yaxşı gəzməli, mənzərəli yerlər var, gedib gəzirik. Turizm idmanlarını sevirəm. Çoxlu ağac əkmişəm onlara qulluq edirəm. Həmçinin parnik salmışam. Əlavə məişət işləri də olur...
- Gənc pedaqoq kimi arzu və istəyiniz?
- Konkret bir arzum yoxdur. Onu deyə bilərəm ki, müasir dünyada təhsil almaq, elm öyrənmək üçün hər cür imkanlar var. Düzgün seçim edib uğur qazanmaq olar.
- Peşə fəaliyyətində sizi narahat edən məqamlar hansılardır?
- Bəzi məktəblərdə fransız dilinin dərs saatlarının ildən-ilə azaldılıb vakansiyanın ləğv olunması məni narahat edir. Bu da valideynlərin sərbəst seçim etmək hüququna görədir. Valideyn düşünür ki, övladım dərhal ingilis dilini öyrənib pul qazansın. Bu seçimdə çox adam mənfəət güdür, elmi yanaşma yoxdur. Elmi yanaşma ondan ibarətdir ki, fransız dili Avropa dillərinin açarıdır. Fransız dilini öyrənmək ona görə ingilis dilindən üstün hesab olunur ki, bu dili öyrənməklə portuqal, ispan, italyan, ingilis dilini də öyrənmiş kimisən. Bir az üzərində işlədikdən sonra bu dilləri də rahatlıqla danışırsan. Amma ingilis dilini öyrənməklə buna nail ola bilməzsən. Elm arxasınca qaçanda udursan, amma mənfəət güdəndə adam uduzur.
- Pandemiya dövründə fəaliyyətinizi necə qurdunuz?
- Şagirdlər xoşbəxtdir ki, yeni bir təhsil forması ilə tanış oldular. Virtual məktəb layihəsi şagirdlərdə yeni bacarıqları inkişaf etdirdi. Təhsil Nazirliyinin təşəbbüsü ilə 20 AZN məbləğində internet paket verildi. Qısa zamanda virtual məktəb layihəsinə uyğunlaşa bildik.
- Həm Qəbələdə, həm də İsmayıllıda müəllim kimi çalışmaq çətin olurdu?
- Müəllim kimi ilk fəaliyyətimə Lerik rayonunda başladım. Buradakı Boykəndil tam orta məktəbinə gəlmək üçün yaşadığım ünvandan 500 km-ə qədər məsafə qət edirdim. Uzaq olsa da, mənə çox maraqlı idi. Bilirik ki, hər rayonun özünəməxsus gözəlliyi var. Burada ilk müəllim dostlarımı qazandım, gözəl şagirdlərim oldu. Talış dili ilə də tanış oldum, müəyyən qədər öyrəndim. Növbəti il - 2018-ci ildə, eyni zamanda iki rayonda işləyirdim - Qəbələ və İsmayıllı. Həftənin 3 günü Qəbələ rayon Zalam kənd orta məktəbində, iki gününü İsmayıllı rayon Soltankənd orta məktəbində müəllimlik edirdim.
Çətinlik yalnız məktəblərin biri-birindən uzaq olması idi.
Bəzən fiziki cəhətdən yorulurdum. Amma maraqlı idi. Qəbələdə ləzgi şagirdlərim də çox idi, onların da dili mənə maraqlı idi. Eyni zamanda İsmayıllıda işlədiyim kənd qərbi azərbaycanlıların məskunlaşdığı kənd idi. Burada da şagirdlərim mənə müəyyən qədər kürd dili öyrətmişdilər. Yüngül çətinliklər olsa da, qısa zamanda maraqlı müəllim ömrü yaşadım. Bundan əlavə, Bakıda 225, 55, 46, 52 nömrəli məktəblərdə təcrübəçi müəllim kimi fəaliyyət göstərmişəm. Hazırda Qəbələ rayonunda müəllimlik edirəm. Bu günlərdə isə müsabiqədən keçərək Zeyvə kənd orta məktəbinə fransız dili müəllimi kimi qəbul olmuşam.
- Fransız dilini öyrənən zaman hansı çətinlikləriniz olub və öhdəsindən necə gəlmisiniz?
- Orta məktəb dövründə bu dilə aid vəsait tapa bilmirdik. Kimdənsə qalma bir neçə vərəqi itmiş, az sayda qaydalar yazılmış anlaşılmaz bir dəftər əlimə keçmişdi, oxuduğum yalnız o idi. Universitetə qəbul olanda Fransadan 3 müəllim gətirmişdilər bizə. Onları da bir neçə müddət anlamırdıq, dəfələrlə imtahandan kəsilirdim. Müəyyən müddət keçəndən sonra yoluna düşdüm
- Adətən deyirlər ki, fransız dili musiqi dilidir... Bu barədə nə düşünürsüz?
- Yaxşı musiqi hər dildə gözəldir. Fransız dilinin musiqi dili olmasının elmi səbəbləri var. Musiqi not və ritmlərdən, dil isə hərf və sözlərdən ibarətdir. Fransız dilinin de fonetikasında ritmik qrup qaydaları olan ayrıca mövzu var. Bir cümləni bir neçə ritmik qrupa bölüb müəyyən intonasiya ilə deyib fasilə verirlər. Bu qayda musiqidə də var. Bizim muğamlardakı zilə qalxma, düşmə qaydası ilə oxşar qaydadır fransız dilindəki ritmik qrup qaydası. Musiqi bəstələyəndə məcbursan ki, fransız dilinin fonetikasındakı ritmik qaydalar ilə musiqidəki ritmləri uyğunlaşdırasan.
- Rayon yerində təhsilə maraq necədir? Qənaətbəxş hesab edə bilərik?
- Valideynlerin 99 faizi övladlarının təhsil almağında maraqlıdır. Amma çox vaxt seçimi düzgün etmirlər. Baxırsan uşaqdan gözəl basketbolçu, tenisçi olar, amma məcbur edirlər ki, hökmən oxuyub şöbə müdiri olmalısan. Uşaq da sonda uğur qazana bilmir. Hamı şöbə müdiri olmaq istəyir.
- Dil öyrənmək üçün effektiv üsullar nələrdir? Nələrə diqqət etmək lazımdır, necə öyrənmək olar?
- Birinci növbədə ana dilinin qrammatikasını yaxşı bilmək gərəkdir. Gündəlik dilimizdə işlətdiyimiz sözləri seçib cümlə qurmağa cəhd edirik. Sadə mətnləri tərcümə edərək sözləri daha yaxşı mənimsəyirik, tələffüz qaydalarına daha çox diqqət edirik. Hər gün başa düşdük-düşmədik, xəbərlərə, dialoqlara qulaq asmaq lazımdır. Daha sonra bir xarici ilə ünsiyyət qurmaq lazımdır, dil elə bir şeydir ki, daim istifadə etməsən, öyrənməsən, öyrəndiklərin də unudulur.
- Sizcə, gəncliyin əsas problemləri nədir? Daha yaxşı gənclik necə yaratmaq olar?
- Gənclik ayrı-ayrı fərdlərdən ibarətdir. Bu fərdlərdə ayrı-ayrı qruplar da təmsil olunur. Hər qrupda müəyyən çəkidə müsbət və mənfi keyfiyyətləri olan, müxtəlif dünyagörüşünə malik, fərqli həyat tərzi sürən gənclər var. Daha yaxşı gənclik yaratmaq üçün, hər qrup üçün ortaq cəhət, ortaq bir problem var. Bu da mədəniyyətdir. Belə deyək, gənclik bir kitabdır, mədəniyyət isə onun üz qabığı, keyfiyyət göstəricisidir. Ümumi gözəl mənzərə yaratmaq üçün hər bir gəncin metro, bankomat, avtobus mədəniyyəti, yaşlıya hörmət, kiçiyə qayğı, ətraf mühitə hörmət, dilimizdən düzgün istifadə etmək kimi ümumi keyfiyyətlər olmalıdır. Fərd kimi sənin öz seçimindir, istəyirsən elm öyrən, ya öyrənmə, çay içmə kofe iç, fərqli geyin ya geyinmə. Ümumi hamı mədəni qaydalara əməl etməyə hörmətlə yanaşmalıdır.
- Gələcək üçün planlarınız nələrdir?
- Bir-iki kitab yazmaq istəyirəm. Biliklərimi daha da artırmağı düşünürəm. Ekologiya, kənd təsərrüfatı sahəsinə marağım var. Bu sahədə qlobal problemlər və onların həlli yolunda maraqlıyam. Ona görə də BMT-nin keçirtdiyi yarışmalarda həvəslə iştirak edirəm. Gələcəkdə bu sahələrdə işləmək planım var.
Söhbətləşdi: Yeganə Bayramova
