ABŞ-də il boyu yumurta qoyan potensial milyonlarla toyuq var. Amma az adam toyuqların harada saxlandığını bilir. Çünki milli təhlükəsizlik səbəbi ilə onların yerləri açıqlanmır. Hər gün yüz minlərlə yumurta yük maşınları ilə dövlət tərəfindən dəstəklənən təhlükəsizlik sistemləri və mühafizəçilərin müşayiəti ilə qorunan obyektlərə daşınır. Bəs, niyə ABŞ toyuq fermalarını öz xalqından və dünyadan gizlədir?
Sherg.az xəbər verir ki, ABŞ hökuməti yadplanetlilər, qeyri-qanuni təcrübələr, siyasi məsələlər və müxtəlif hadisələrlə bağlı gizli faktları öz xalqından və dünyadan gizlətməklə tanınır. “Bulmacalar sahəsi” adlandırıldığı üçün tez-tez eşitdiyimiz 51-ci sahə 1955-ci ildən bəri milyonlarla amerikalının diqqətini cəlb etməkdə davam edir. Lakin son vaxtlar ABŞ-da bu məsələni hamıdan gizlətdikləri toyuq fermaları əvəz edir. Çünki çox az adam toyuqların harada saxlandığını bilir və milli təhlükəsizlik baxımından onların yeri açıqlanmır. Hər gün yüz minlərlə yumurta mühafizəçilər və hökumət tərəfindən dəstəklənən çox milyon dollarlıq təhlükəsizlik sistemləri tərəfindən qorunan obyektlərə yüklənir. Yaxşı, amma niyə?
Bir çox insanın ilk fikri ABŞ-ın bütün insanları toyuqlara çevirməyə çalışması olsa da, bu belə deyil. Əksinə, hətta xoş niyyətli olduğunu da söyləmək olar. Hər gün yüz minlərlə yumurta yük maşınları ilə dövlət tərəfindən dəstəklənən təhlükəsizlik sistemləri və mühafizəçilərin müşayiəti ilə qorunan obyektlərə daşınır. Bu, ABŞ əhalisinin səhər yeməyində yumurta istehlak etməsi deyil, qripə qarşı peyvəndin “sehrli formulasını” ehtiva etməsidir.
Qripə qarşı vaksinlərə güvənilən YUMURTA
Əslində virus və qripin artmasına toyuq fermalarının yaradılması səbəb olub. Son 80 ildə dünyanın çox hissəsi qripə qarşı peyvəndlər üçün toyuq yumurtasına etibar etməli olub. Alimlər ilk dəfə 1930-cu illərdə vaksin istehsalında yumurtanın istifadəsini araşdırmağa başladılar. İngiltərədəki tədqiqatçılar silahlı qüvvələr üzərində ilk sınaqları 1937-ci ildə apardılar və bir il sonra ABŞ ordusunu qrip peyvəndi ilə qoruya biləcəyini kəşf etdi.
Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzlərinin (CDC) məlumatına görə, ötən qrip mövsümündə Birləşmiş Ştatlarda 174,5 milyon doza qrip peyvəndi paylanıb və onların 82 faizi yumurta əsasında olub. Hər yumurtanın bir peyvənd istehsal etdiyini nəzərə alsaq, bu o deməkdir ki, ABŞ yalnız bir mövsümdə 140 milyon yumurta istifadə edə bilərdi. ABŞ hökuməti illik qrip mövsümlərinə və mümkün pandemiyalara hazırlıq üçün son 15 ildə 100 milyon dollar sərmayə qoyub.
Birləşmiş Ştatlar xüsusi virus ştammlarını seçmək və onları Xəstəliklərə Nəzarət və Qarşısının Alınması Mərkəzlərinə, digər laboratoriyalara və ya özəl peyvənd istehsalçılarına göndərmək üçün Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) ilə əməkdaşlıq edir. Seçilmiş virus daha sonra mayalanmış toyuq yumurtasına yeridilir, inkubasiya edilir və çoxaldılır. Bu yolla immun sistemini mümkün infeksiyaya qarşı hazırlamaq üçün yumurtalardan virus antigeni əldə edilir.
Bununla belə, bu tədqiqatın maliyyə yükü kifayət qədər yüksəkdir. Çünki qrip növləri mutasiyaya görə hər il dəyişə bilər. Bu o deməkdir ki, hər qrip mövsümündə yeni vaksinlərə ehtiyac var. Xüsusilə son illərdə ortaya çıxan və inkişaf edən viruslara qarşı təsirsiz olan bu üsul ABŞ-a çox baha başa gəlir. Səhiyyə və İnsan Xidmətləri Departamenti (HHS) yüksək keyfiyyətli yumurta tədarükünü təmin etmək üçün bir şirkətlə üç illik müqaviləyə 42 milyon dollar xərcləyib.
Vaşinqtondakı Biotibbi Qabaqcıl Tədqiqat və İnkişaf Təşkilatının direktoru Rik Bright, pandemiya qripi epidemiyası zamanı təkcə ABŞ üçün kifayət qədər peyvənd istehsal etmək üçün 9 aya qədər hər gün 900 min toyuq yumurtasına ehtiyac olacağını söyləyib.
DİGƏR XƏSTƏLİKLƏRƏ DƏ MƏNBƏ OLA BİLƏR
Honq Konq Universitetinin İctimai Sağlamlıq üzrə Laboratoriya Elmləri Başçısı Leo Poonun sözlərinə görə, yumurta təkcə qripə qarşı peyvənd deyil, həm də digər xəstəliklər üçün potensial peyvənd mənbəyi ola bilər. Covid-19 virusu digər qrip virusları kimi yumurtalarda çoxala bilmir. Buna görə də Covid-19-a çarə təklif etməsə də, kim bilir, bəlkə də gələcəkdə yumurtalar sayəsində insanlar fərqinə varmadan bir çox xəstəliyə qalib gələ biləcəklər.
Bir çox insanlar isə ABŞ-nin bu yumurtalardan zərərli təcrübələr üçün istifadə olunma ehtimalının yüksək olduğunu düşünür. Bu vəziyyətin Amerikanın yaxşı səbəblərlə pis oyunu ola biləcəyindən narahat olanlar da var.
