Sağlam və uzun ömür üçün qidalanmaya diqqət yetirmək və oturaq həyat tərzindən qaçmaq çox vacibdir, lakin ekspertlər pandemiyadan sonra bir çox ölkədə gözlənilən ömür müddətinin əvvəlki dövrlərlə müqayisədə qısaldığını irəli sürürlər.
Sherg.az xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, ömür müddətini qısaldan amillər arasında təkcə siqaret və alkoqol asılılığı deyil, həm də stress və yuxusuzluq kimi faktorlar var.
AKTİVLİK
Fiziki fəaliyyətin olmaması; Bu ürək xəstəliyi, diabet, piylənmə, xərçəng və psixi sağlamlıq problemləri ilə əlaqələndirilir. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı bildirir ki, hərəkətsizlik hər il 5 milyon insanın ölümünə səbəb olur; Harvard mütəxəssisləri qeyd edirlər ki, müntəzəm məşq ömür müddətini 3-7 faiz artıra bilər.
SİQARET
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, siqaret hər il 8 milyon insanın ölümünə səbəb olur. Ürək xəstəlikləri, insult, xroniki obstruktiv ağciyər xəstəliyi və xərçəng növlərinə səbəb olduğu bilinən siqaret bədəndə sərbəst radikalların istehsalını artıraraq hüceyrə zədələnməsinə səbəb olur və qocalmanı sürətləndirir. Toronto Universitetinin əvvəlki araşdırması siqaretin ömrü 10-15 il qısaltdığını ortaya çıxarıb.
AŞIRI İÇKİ QƏBULU
Həddindən artıq spirt istehlakı; Ürək xəstəlikləri, qaraciyər sirrozu, pankreatit, bəzi xərçəng növləri və psixi sağlamlıq problemlərinə səbəb ola bilər. Mütəxəssislər hər il dünyada 3 milyon insanın ölümünə səbəb olan spirtli içkilərin ömrü 20 il qısaltdığını irəli sürürlər.
BALANSIZ QİDALANMA
Balanssız qidalanma; Şəkər, duz və yağla zəngin bir pəhrizə aiddir. Bu qidaların həddindən artıq qəbulu; Piylənmə, ürək xəstəlikləri, tip 2 diabet və bəzi xərçəng növləri riskini artırır. Harvard Universiteti tərəfindən aparılan araşdırmada şəkərli içkilərin ömrü 4-10 il qısaltdığı bildirilib.
Yuxusuzluq
Qeyri-kafi yuxu; Ürək xəstəlikləri, insult, diabet, piylənmə, depressiya və immun sistem pozğunluqlarına səbəb olur. 2012-ci ildə Warwick Universitetinin rəhbərliyi ilə aparılan bir araşdırma, gecə 6 saatdan az yatmağın vaxtından əvvəl ölüm riskini 12 faiz artırdığını göstərib.
Stress və narahatlıq
Xroniki stress; Ürək xəstəlikləri, hipertoniya, diabet, depressiya və narahatlıq kimi sağlamlıq problemlərinə səbəb olur. London Universitetinin 2012-ci ildə apardığı təhlillər göstərib ki, davamlı stress ömrü 2-3 il qısaldır.
Həddindən artıq kofein istehlakı
Kofein bədəndə ürək döyüntüsü, narahatlıq və yuxu pozğunluğuna səbəb olan stimullaşdırıcı təsirlər yaradır. Harvard Tibb Məktəbinin mütəxəssisləri bildirirlər ki, həddindən artıq kofein istehlakı ürək xəstəlikləri riskini artıra və ömrü qısaldır.
Həddindən artıq şəkər istehlakı
Həddindən artıq şəkər istehlakı; Piylənmə, tip 2 diabet, ürək xəstəlikləri və metabolik pozğunluqlara yol açır. Yale Universiteti şəkərli qidaların həddindən artıq istehlakının gözlənilən ömür uzunluğuna mənfi təsir göstərə biləcəyi və xroniki xəstəliklərin inkişafını sürətləndirə biləcəyi barədə xəbərdarlıq edib.
DUZLU QİDALAR
Həddindən artıq duz qəbulu; Yüksək qan təzyiqi, ürək xəstəlikləri və böyrək xəstəliklərinə səbəb olur. Dr. Fiona deyir ki, yüksək duz qəbulu ömrü qısaldır və ürək-damar xəstəlikləri riskini artırır.
EMOSİONAL YALNIZLIK
Sosial təcrid və təklik; Depressiya, narahatlıq, ürək xəstəliklərinə və hətta vaxtından əvvəl ölümə səbəb ola bilər. Dr. Julianne Holt-Lunstad izah etdi ki, tənhalıq və sosial təcrid vaxtından əvvəl ölüm riskini 30 faiz artırır.
