Bəzi kəpənəklər küləyin köməyi ilə okeanları keçə bilər! Dünyada ilk dəfə aparılan araşdırma nəticəsində məlum olub ki, tikanlı kəpənək (Vanessa cardui) dünyanın ikinci ən böyük okeanı olan Atlantik okeanını 5-8 gün qısa müddətdə keçərək 4200 kilometr yol qət edə bilir. Tədqiqatçılar bu səyahətin “ayrı-ayrı həşəratlar üçün sənədləşdirilmiş ən uzun səyahətlərdən biri və potensial olaraq təsdiqlənmiş ilk transatlantik keçid” olduğunu irəli sürürlər.
Sherg.az xəbər verir ki, sözügedən sirli və inanılmaz kəşf on ildən çox davam edən təqibdən sonra üzə çıxıb.
Hər şey 2013-cü ildə, yorğun kəpənəklər sürüsü yırtılmış və cırıq qanadları ilə Fransız Qvianasının çimərliklərinə enməsi ilə başladı. Entomoloq Cerard Talavera oktyabr səhərinin erkən saatlarında qumda dincələn həşəratları görəndə şoka düşüb. Bunlar tikanlı kəpənəklər idi; Antarktida və Cənubi Amerikadan başqa bütün qitələrdə rast gəlinən, sabit populyasiyaya malik geniş yayılmış növ... Talavera illər boyu sual verirdi: Cənubi Amerikaya necə və haradan gəliblər? Bu sualın nəhayət cavabı var.
Talavera və Barselona Nəbatat İnstitutundakı həmkarları kəpənəklərin üzərində qalan tozcuqların DNT-sini təhlil edərək, aşkar ediblər ki, bu azmış sürü, ehtimal ki, təsadüfən transatlantik səyahət etdikdən sonra buraya Sub-Sahara Afrikasından gəlib.
Yetkin böcəklərin 2013-cü ildə əsən güclü küləklərinə tutulduğu və öz marşrutundan 4200 kilometr yayındığı anlaşılır.
Külək olmasa, onlar cəmi 780 kilometr məsafə qət edə bildilər
Həmin il əsən küləklərə görə, kəpənəklərin səyahəti beş-səkkiz gün çəkməli idi və yerə enəcək yer olmadığı üçün böcəklər qanadlarından çox az istifadə etməli idilər. Tədqiqatçıların təxminlərinə görə, güclü küləklərin köməyi olmadan sürü bütün enerjisini tükəndirib yoxa çıxana qədər cəmi 780 kilometr yol qət edə bilərdi.
Talavera və həmkarları deyirlər ki, "Bizim tapıntılarımız həşəratların okeanlararası səpələnməsini düzgün qiymətləndirmir və ticarət küləkləri vasitəsilə qitələri birləşdirən hava yollarının əhəmiyyətini vurğulayır".
Monarx kəpənəyi (Danaus plexippus) hər il Şimali Amerikadan Meksikaya təxminən 5000 kilometrlik miqrasiya ilə dünyaca məşhurdur, lakin tikanlı kəpənəklər də hər il Avropa və Afrika arasında uzun məsafəli səyahətlər edir. Bəzi tədqiqatlar göstərir ki, bir nəsil 4 min kilometrdən çox miqrasiya edə bilər.
Bu həm də onu ən uzunömürlü köç edən kəpənək edir, lakin quşlar kimi digər havada səyahət edən heyvanlardan fərqli olaraq, həşəratlar kimi kiçik canlıların qlobal hərəkətlərini izləmək daha çətindir.
Fransız Qvianasında tikanlı kəpənəklərin qanadlarında izotoplar tapılıb ki, bu da onların Qərbi Avropada doğulduğunu göstərir. Bu o deməkdir ki, sürü bir ömür boyu 7000 kilometrdən çox yol qət etmiş və ən azı üç qitəni ziyarət etmiş ola bilər. Kanadanın Ottava Universitetindən geokimyaçı Clément Bataille deyir: “İzotopun geolokasiyası və polen metabarkodlaması kimi molekulyar üsulların kombinasiyası ilk dəfə köçəri həşəratlar üzərində sınaqdan keçirilir”.
Bataille davam edir:
Nəticələr çox ümidvericidir və bir çox başqa köçəri həşərat növlərinə köçürülə bilər. Bu texnika böcəklərin miqrasiyası anlayışımızı kökündən dəyişdirməlidir.
Avropadan Afrikaya və ya Şimali Amerikadan Mərkəzi Amerikaya uzun məsafəli miqrasiya şübhəsiz təsir edici olsa da, bu səyahətlər boyunca kəpənəklərin dayanıb "yanacaq doldura" biləcəyi bir çox yerlər də var. Okean keçmək tamamilə fərqli bir problemdir.
Tikanlı kəpənəklərin yalnız çəhrayı barmaq ölçüsündə qanadları və sancaq başı boyda beyinləri ola bilər, lakin onlar inanılmaz uçanlardır. Əslində, onların kiçik ölçüləri onlara üstünlük verir. Onlar küləklərdə üzür və bəzən hətta saatda 48 kilometrə qədər sürətə çata bilirlər.
