Prosesə süni intellekt nəzarət edir
Bir çox insanlar tarakanları iyrənc və qorxulu hesab edə bilər, lakin Çində belə düşünmürlər. Çində hər il milyardlarla tarakan istehsal edilir. Təbii ki, hər cəhətdən çox fərqli və qeyri-adi təcrübələri olan Çin Xalq Respublikasının milyardlarla tarakan istehsal etməsi sual doğurur. Niyə?
“Sherg.az” “Milliyet.com.tr”yə istinadən xəbər verir ki, Çinin rəsmi qurumları tərəfindən verilən açıqlamalarda bu həşəratların istehsalında əsas məqsədin insan sağlamlığı və ekoloji tarazlığa töhfə vermək olduğu bildirilib. Çinin iki ən böyük tarakan ferması Şandunq əyaləti və ölkənin cənub-qərbindəki sənaye rayonu olan Sıçuan əyalətindədir. Çində saysız-hesabsız tarakan ferması var, lakin ən böyük fermalardan ikisi isti, nəmli və qaranlıq mühitlərdə milyardlarla tarakan yetişdirir. Böcəklər içəridə sərbəst hərəkət edə bilirlər, lakin heç vaxt gündüz işığı görmürlər. Süni intellekt nəzarətlərinin tamamilə həyata keçirildiyi bu təsərrüfatlarda böcəklərin çoxalması üçün lazım olan hər şey tamamilə idarə olunur. Bu təsərrüfatların əsas məqsədi həm insan həyatı, həm də heyvanların həyatı üçün lazım olan maddəni istehsal etmək üçün davamlı olaraq minlərlə, yüzlərlə, hətta milyardlarla tarakan istehsal etməkdir. Min illərdir ki, tarakanlar Çin təbabətində istifadə olunur. Lakin bu gün tərkibində tarakan olan dərmanlardan birini alanların əksəriyyəti qablaşdırmanın üzərində latın dilində adı yazıldığından onun tərkibindən xəbərsiz olurlar. Əksər Asiya ölkələrində olduğu kimi, Çində də qızardılmış tarakanlar qida kimi istifadə olunur. Halbuki Çindəki tarakan müəssisələrində istehsal edilən milyardlarla böcək yemək üçün deyil, müalicə üçün istehsal olunur. Qaranlıq və rütubətli ərazilərdə istehsal olunan və süni intellekt tərəfindən idarə olunan hamamböcəyi ənənəvi Çin təbabətində istifadə edilən bir neçə dərman istehsal etmək üçün istifadə olunur. Konseptual olaraq “Kangfuxin” kimi tanınan bu maddə balıq qoxusu və şəkər kimi dad verir. Bir çox xəstəliklərin, xüsusilə mədə və bağırsaq iltihablarının, xoraların və tənəffüs problemlərinin müalicəsində istifadə edilən tarakanlar haqqında "Teleqraf" qəzetinə danışan Şandunq Kənd Təsərrüfatı Universitetindən professor Liu Yuşenq, "Tarakanlar həqiqətən möcüzəvi dərmandır. Onlar bir çox insanı sağalda bilirlər. Xəstəliklər bir çox digər dərmanlardan çox daha sürətlidir", deyib. Digər tərəfdən, ev heyvanı qidalarında zülal qaynağı olaraq görülən və bu qidalarda istifadə edilən qurudulmuş tarakanların da heyvan inkişafı üçün əhəmiyyətli olduğu vurğulanır. Həşərat yetişdirilməsi də dövlət tərəfindən dəstəklənir. Ancaq bu böcəklərin yetişdirilməsinin yanlış olduğunu düşünənlər də var. Milyardlarla böcəyi nəzarət altında saxlamağın çətin olduğuna və böcəklərin fermadan qaçması halında ekoloji fəlakətin baş verə biləcəyinə inananlar, həşəratlardan istehsal edilən dərmanların möcüzə olmadığına, üstəlik, qeyd edildiyi kimi sağlamlığa heç bir faydasının olmadığına inanırlar.
“South China Morning Post” qəzetinə danışan Pekin Tibb Elmləri Akademiyasının akademiki bu qədər sayda tarakanı fermalarda saxlamağın riskli olduğuna diqqət çəkərkən, Çin Elmlər Akademiyasından professor Zhu Çaodong “Zəlzələ və ya insan səhvi nəticəsində milyardlarla hamamböcəyi təbiətə buraxıla bilər. Müdaxilə fəlakətə səbəb olar" dedi. Ancaq hamamböcəyi qaçdığı zaman baş verə biləcək hadisələr böcək istehsalçılarının düşündüyü və buna görə tədbir gördüyü bir şey deyil. İstehsalçılar yalnız “insan sağlamlığı üçün möcüzə və müalicəvi eliksir” olan bu maddənin istehsalına diqqət yetirirlər. Çünki araşdırmalara görə, hamamböcəyi demək olar ki, bütün sağlamlıq problemlərinin dərmanıdır və həm də ucuz dərman alternativi olaraq görülür.
Şandun Həşəratlar Dərnəyinin prezidenti, professor Liu Yuşengin açıqlamasına görə, Çində əczaçılıq sənayesində mühüm paya sahib olan tarakanlar, digər dərmanlardan çox daha sürətli hərəkət edir. Professor Liu bildirib ki, toz halında olan tarakanlardan hazırlanan krem yanıqların müalicəsində və üz maskalarının istehsalında da istifadə olunur.
