Demək, beyin vaxtından əvvəl qocalır
Alimlər beyin sağlamlığının yuxu keyfiyyəti ilə əlaqəli olduğunu aşkar edib. Araşdırmalara görə, keyfiyyətsiz yuxu beynin qocalmasını üç ilə qədər sürətləndirir. “Sherg.az” “NTV.com.tr”yə istinadən bildirir ki, bir çox insanlar həddindən artıq günəşə məruz qalmamaq və bahalı kremlərdən istifadə etməklə dərinin qocalmasının qarşısını almağa diqqət yetirsələr də, beyin yaşlanması çox vaxt diqqətdən kənarda qalır. Koqnitiv tənəzzül beyin vaxtından əvvəl qocalanda başlaya bilər və bunun arxasında duran əsas amil yuxu və ya yuxusuzluqdur. Yuxunu beyin sağlamlığını bərpa etməyə və cavanlaşdırmağa kömək edən həyati bir "beyin baxımı" fəaliyyəti kimi düşünməlisiniz. Ancaq yuxu problemləri tez-tez gözardı edilir, xüsusən də səhərlər orqanizmini kofeinlə gücləndirməyə çalışanlar yuxusuzluqdan əziyyət çəkənlərdir. Araşdırmalar göstərir ki, yuxu problemləri göründüyündən daha ciddi ola bilər. Amerika Nevrologiya Akademiyasının Nevrologiyada nəşr olunan yeni bir araşdırması, yuxu pozğunluqlarının orta yaşlı yetkinlərdə vaxtından əvvəl beyin yaşlanmasına təsirini ortaya qoyub. Tapıntılar göstərir ki, keyfiyyətsiz yuxu və yuxuya getməkdə çətinlik çəkmək beyin yaşlanmasını üç ilə qədər sürətləndirə bilir. Tədqiqat zamanı iştirakçıların beyin sağlamlığı illərlə izlənilib. İlkin olaraq 40 yaşlarında olan 589 insan yuxu vərdişləri ilə bağlı sorğunu doldurub. Beş il sonra onlar başqa bir yuxu sorğusunu doldurublar. Nəhayət, ilkin sorğudan 15 il sonra beynin yaşlanmasını ölçmək və bunu yuxu rejimi ilə əlaqələndirmək üçün beynin tomoqrafisi aparılıb. Tədqiqatçılar beyin yaşını, adətən yaşla artan beyin kiçilməsi ölçüsünü qiymətləndirib və yuxu problemləri ilə beyinin sürətlənmiş qocalması arasında əlaqə tapıblar. 2-3 dəfə yuxu problemi olanların beyinlərində daha sürətli qocalma əlamətləri görünüb, onların beyinləri yalnız bir yuxu problemi olanlardan 1,6 yaş daha yaşlı görünür. Üç və ya daha çox yuxu problemi olan insanlarda beyin yaşlanması 2,6 ilə qədər daha sürətli baş verir. Beyin sağlamlığını qorumaq üçün tədqiqatçılar yaxşı yuxu vərdişlərinə yiyələnməyi tövsiyə ediblər. Tövsiyələrə ardıcıl yuxu cədvəlini saxlamaq, yatmazdan əvvəl kofein və spirtdən qaçınmaq, müntəzəm idman etmək və daha yaxşı yuxu keyfiyyəti üçün istirahət üsullarından istifadə etmək daxildir. Kaliforniya Universiteti, San Fransisko və Amerika Nevrologiya Akademiyasından Kristine Yaffe beyin sağlamlığını qorumaq üçün yuxu problemlərini erkən həll etməyin vacibliyini vurğulayıb. Yaffe qeyd edib ki, gələcək tədqiqatlar yuxu keyfiyyətinin yaxşılaşdırılmasına və gənc fərdlərdə yuxunun beyin sağlamlığına uzunmüddətli təsirinin araşdırılmasına yönəlməlidir. UCSF-də tədqiqatçı kimi çalışan həkim Klemens Kavalles "iştirakçıların beyin yaşını qiymətləndirmək üçün beyin skanlarından istifadə edən araşdırmamız göstərir ki, zəif yuxu orta yaşda təxminən üç il əlavə beyin yaşlanmasına səbəb ola bilər" deyib.