Covid-19 təkcə  yerə təsir etmədi: Ayın da tarazılığını pozdu

 Dünyada xaosa səbəb olan COVID-19 ilə bağlı yeni araşdırma alimləri təəccübləndirib. Araşdırmalara görə, qlobal epidemiyanın təsiri təkcə dünyada görünməyib. Tədqiqatçılar Aya çatan radiasiyanın miqdarının dəyişməsinin insan fəaliyyətinin azalması ilə yanaşı Ayın səthində dəyişikliklərə səbəb olduğunu aşkar ediblər.

Sherg.az  xəbər verir ki, tədqiqatçılar 2020-ci ilin aprel-may aylarında sərt karantin səbəbindən Ayın səthində gecə temperaturunun əhəmiyyətli dərəcədə aşağı düşdüyünü aşkar ediblər.

Hindistanın Əhmədabad şəhərindəki Fiziki Tədqiqatlar Laboratoriyasından bir qrup Ayın səthində altı fərqli nöqtənin gecə səthinin temperaturunu tədqiq edib. Temperatur məlumatları NASA-nın 2009-cu ildə buraxılmış Ay Kəşfiyyat Orbiteri (LRO) tərəfindən toplanıb.

Tədqiqatçılar 2017 və 2023-cü illər arasında qeydə alınan temperatur məlumatlarını təhlil edərkən, karantin dövrü olan 2020-ci ilin aprel və may ayları arasında təəccüblü bir anomaliya aşkar ediblər.

Karantinin tətbiq olunduğu dövrə təsadüf edən altı bölgənin hamısında temperaturun 8-10 Kelvin (təxminən 14-18 dərəcə Fahrenheit) düşməsi müşahidə olunub.

Tədqiqatçılar bu soyutmanın COVID-19 karantini zamanı insan fəaliyyətinin dayandırılması nəticəsində Yerdən yayılan radiasiyanın qəfil azalması ilə izah oluna biləcəyini irəli sürüblər.

Yerüstü radiasiya səviyyələri əhəmiyyətli dərəcədə azalıb, çünki kilidləmə şəhərə getmək, sənayeləşmə və mədənçilik kimi bir çox istixana qazı istehsal edən fəaliyyətləri pozub.

Araşdırmalar göstərir ki, gündəlik qlobal CO2 emissiyaları 2020-ci ilin aprel ayının əvvəlində 2019-cu ilin orta səviyyələri ilə müqayisədə təxminən 17 faiz azalıb.

Tədqiqat qrupu, Ayın səthinin temperaturlarının azalmasının Yerin yaydığı istiliyin bir hissəsinin Ayı isinməsi ilə əlaqədar olduğunu bildirib. Karantin zamanı emissiyaların qlobal azalması bir çox ölkədə bulud örtüyünün və atmosfer çirkləndiricilərinin azalmasına gətirib çıxardıb ki, bu da Yer kürəsinin yaydığı istilik miqdarını azaldıb.

Ayın səthindəki temperaturun dəyişməsi iqlim dəyişikliyinin Yerə təsirini öyrənmək üçün yeni üsul kimi diqqəti cəlb edir.

Komanda iki fenomen arasında qəti əlaqə yaratmaq üçün daha çox araşdırmaya ehtiyac olduğunu vurğulayıb. Bununla belə, bu araşdırma göstərir ki, Ayın səthi temperaturlarının tədqiqi iqlim dəyişikliyi ilə bağlı araşdırmalara əhəmiyyətli töhfə verə bilər.

2020-ci ilin mart ayında COVID-19-un ilk dalğası bütün dünyaya təsir etdiyi üçün virusun yayılmasını yavaşlatmaq üçün ciddi karantin protokolları tətbiq edilməyə başlandı. Bu, həm Yerdəki istixana qazı emissiyalarını azaltdı, həm də dolayı yolla Ay səthinin temperaturlarına təsir etdi.