Əmək düşərgələri, "yenidən təhsil", repressiyalar və ümumi nəzarət altında olan həyat - insan hüquqları fəalları və Amerika hakimiyyətinə görə Çindəki uyğur müsəlmanları üçün həyat Bu cürdür. Rusiyanın jurnalist-analitiki Valeri Suşkov ABŞ-la Çin arasında son dönəmlər baş verən “Soyuq Müharibə”nin Çindəki uyğur-müsəlman azlığının başında çatlamasından, uyğurlara qarşı repressiyalardan araşdırma yazıb. Lenta.ru informasiya portalında dərc edilən məqaləni Sherg.az oxuculara təqdim edir: Ağ Ev sanksiyalarla hədələyərkən, Moskva uyğurlara qayğı göstərməyin bəhanə olduğunu düşünür. “Bütün bölgə uyğurların olduğu böyük bir konsentrasiya düşərgəsinə bənzəyir. Onlar dindən imtina etməyə, Çin dilini öyrənməyə və Çin dünyagörüşünü mənimsəməyə məcbur edilirlər. Rəsmi Pekin öz milli və dini kimliyini danaraq Kommunist Partiyasına sadiq elektoratının olması üçün 11 milyon insanın düşüncələrini, davranışlarını və inanclarını dəyişdirməyə çalışır” – deyən, Qərb mediasının əksəriyyəti Sincan Uyğur Muxtar Bölgəsində (XUAR) yaşayan etnik kimliyi türk və dini müsəlman azlığı olan uyğurların həyatını təsvir edir. Əvvəllər narazılıq sözlərlə məhdudlaşırdısa da, bu dəfə dünya birliyi məsələni BMT İnsan Haqları Şurasında səsə qoyaraq hərəkət etmək qərarı verdi. Buna baxmayaraq, Rusiya və dünyanın 36 ölkəsi Çinə qarşı qərara qarşı çıxdı. Çin isə Sincanda kütləvi insan hüquqlarının pozulması ilə bağlı məlumatları təkzib edə bildi. Buna görə də, Rusiya, KXDR, Səudiyyə Ərəbistanı və digər ölkələr Çin hakimiyyətinə qarşı əsassız ittihamların qarşısının alınmasına çağırış etdi.
Demarşın nəticəsi olaraq, “Səma İmperiyası” “Qərb cəbhəsi”ni asanlıqla susdura bildi. Və Çin daha çox ölkədən simvolik dəstəyini aldı - 22 ölkə Çinin zərərinə olan qərara qarşı çıxdı. Amma bunu Çin xarici siyasətinin zəfəri saymaq olmaz. Çünki ABŞ artıq yeni "sanksiyalar müharibəsi" üçün alətləri cilalayır.Humanist messianizm...
Ağ Evin ilk addımı atmasına çağırış iyunun 27-də səsləndi. Sonra ABŞ-ın yeddi demokrat senatoru prezident administrasiyasına Çin əleyhinə sanksiyaların təxirə salınmamasını tələb edən məktub göndərdi. Senatorlar hesab edirlər ki, sanksiyalar ABŞ-ın Sincanda uyğurlara görə xüsusi cavabı olmalıdır. Məktubu imzalayanlar arasında prezidentliyə namizəd üç senator da var: Elizabet Varren, Bernie Sanders və Kirsten Qillibrand. Uzun müddətdir davam edən Amerika ənənəsini yada salan senatorlar əmindirlər ki, dünyanın harasında ki insan hüquqları kobud şəkildə pozulur, bu Amerikanın mənəvi gücünü zəiflədir. Çin əleyhinə yeni sanksiya paketi, 2012-ci ildə Barak Obama administrasiyasının Rusiyaya təzyiq göstərmək üçün qəbul etdiyi və sonra dünyanın bütün ölkələrinə yayılan "Maqnitski Qlobal Aktı" na əsaslanır. ABŞ hökumətinin fikrincə, "Maqnitski Qlobal Aktı" insan hüquqlarının pozulmasında iştirak edən şəxslərə fərdi sanksiyaların (hesabların bloklanması və viza məhdudiyyətləri) tətbiq olunmasına imkan verir. ABŞ Dövlət Departamentinin bu yaxınlarda yayımladığı Dünyadakı Dini Azadlıq Hesabatı democrat senatorlarda inam yaratdı. Bu sənəddə Çin hökuməti çoxsaylı insan hüquqlarının pozulmasında, həmçinin Sincanda türk-müsəlmanlara qarşı repressiyalarda ittiham olunur. Dövlət katibi Mayk Pompeo açıq şəkildə bildirdi ki, Çinin Kommunist Partiyası bir tanrı adlandırılmasını tələb edir. Dövlət katibi Mayk Pompeo.
Əsrin rüsvayçılığı…
İyulun 18-də Pompeo Sincandakı vəziyyəti "əsrin rüsvayçılığı", Çini isə "insan haqları böhranının ən pis olduğu yer" adlandırdı. Çin dərhal cavab verdi, lakin təcrübəsizlik özünü göstərdi. Bir gün sonra Çindəki ziyalı kəsimin“Global Times”də ABŞ dövlət katibinə müraciət məktubu dərc edildi. Sincanda yüzlərlə alim və dini lider Pompeonun yaydığı bütün məlumatların doğru olmadığını iddia etdilər.
Maraqlıdır ki, “Global Times” məktubun sonuncu abzasını Çin dilində dərc etmişdi. Burada yalnız Çinin daxili işlərinə qarışmamaq və "Sincan məsələsinə" obyektiv yanaşmaq tələbləri var. Buna görə, imza atanlara bütün mətnlərin deyil, yalnız bu bəndin göstərildiyi güman edilir.
Sincan bölgəsindəki vəziyyət həqiqətən çox gərgindir. Bura bir türk-müsəlman vilayəti olsa da, mərkəzi hakimiyyət orqanları mümkün qədər çoxlu çinlini ora köçürməyə çalışır. Pekinin öyünəcəyi bir şey var - vilayətin paytaxtı Urumçi şəhərində uyğurlar artıq azlıq təşkil edir. Bununla yanaşı, Çinin vilayəti inkişaf etdirmədiyini söyləmək olmaz. Əksinə əyalətə dövlət büdcəsindən davamlı investisiya axını var. Pekin Sincan kənd təsərrüfatı və mədən sənayesinə investisiya qoyur. Məsələn, əyalət iqtisadiyyatının neft və qaz sektoru son bir neçə ildə ciddi inkişaf edib.
Amma Çin hökuməti üçün XUAR problem bölgəsi olaraq qalır. Hökumətin düşüncəsinə görə əyalətdəki uyğur türkləri “separatçı” əhval-ruhiyyədədir. 2013-cü ildə yerli əhali arasında yaranan narazılığın sonucda 200-ə yaxın ölümlə nəticələnməsindən yaranan böhrandan sonar, Pekin yerli əhali üzərində nəzarəti ardıcıl olaraq gücləndirdi. Məsələn, Urumçidə hərbi polis bölmələri və hər böyük küçədəki zirehli maşın daşıyıcıları yerləşdirildi ki, bu hələ də davam edir.
Yerli əhalinin smartfonlarını, qadağan olunmuş proqramın olub-olmaması ilə bağlı mütəmadi yoxlayırlar.
SSRİ-ə qarşı zamanında aparılan kampaniya indi Çinə qarşı həyata keçirilir…
Məqalədə qeyd olunub ki, Amerikanın uyğurlarla bağlı narahatlığının arxasında xarici siyasət dayanır. İnsan hüquqları mövzusu 1970-ci illərdə ABŞ prezidenti Cimmi Karter administrasiyası tərəfindən SSRİ-nin mənfi imicini formalaşdırmaq və beynəlxalq aləmdəki nüfuzuna xələl gətirmək üçün fəal istifadə olunurdu.
Bənzər bir vəziyyət indi. Trumpın rəhbərliyi altında başlanan Pekin ilə texnoloji qarşıdurma da daxil olmaqla ticarət müharibəsi, inkişaf edən Çinin ABŞ üçün bir təhdid olduğunu göstərir. Əlbəttə ki, qısa müddət ərzində Çinin ABŞ-ın dünya səhnəsində yerini tuta biləcəyini söyləmək olmaz. Çünki “Səma İmperiyası”nın dünyaya nə təklif edə biləcəyi hələlik məlum deyil. Üstəlik, rəhbərlik də Çinin buna hazır olmadığını, qlobal məsuliyyətdən qaçdığını etiraf edir. Çin üçün inkişaf edən bir dövlət statusunu itirmək istəməyən hakim Çin elitası, bundan xeyli iqtisadi fayda əldə etdiyi üçün də ABŞ-ın yerini tutmağa hazır deyil.
Lakin hər gün Çin iqtisadi və xarici siyasət potensialını artırır. Pekinin xarici iqtisadi siyasət yürütdüyü "Bir Kəmər, Bir Yol" (OPOP) təşəbbüsü artıq 65 ölkəni birləşdirir. Bu heç bir siyasi və ya iqtisadi birlik deyil, amma Çinin iqtisadi maraqları üçün bir platformadır. Alınan "OPOP Təşəbbüsü" və vitrin - Pakistandır. Pekin Pakistan iqtisadiyyatına rekord səviyyədə, 60 milyard dollar sərmayə qoyur və bununla yerdə qalan ölkələrə Çin ilə əməkdaşlığın üstünlüklərini göstərir. Aydın məsələdir ki, insan hüquqları ilə bağlı ritorikanı canlandırmaqla Amerika siyasətçiləri Çini beynəlxalq aləmdə nüfuzdan salmağa çalışırlar.
Uyğurlar mövzusunu gündəmə gətirən senatorlar Pekinin müsəlman dövlətləri ilə münasibətlər qurmaq səylərini də pozur. Çin isə buna effektiv şəkildə müqavimət göstərə bilmir: dövlətlərlə münasibətləri iqtisadi əlaqələr tərəfindən tükənir və siyasi münasibətlər çox vaxt qurulmur.
İddia olunur ki, ABŞ-ın yeni sanksiya paketində ilk qurbanı, Sincanda kütləvi insan hüquqları pozuntularının təşkilində şübhəli bilinən Çin Kommunist Partiyasının (CCP) XUAR-dakı birinci katibi Cen Quango olmalıdır. Bundan əlavə o, CPC Mərkəzi Komitəsinin Siyasi Bürosunun üzvüdür. Sanksiyalar qəbul olunarsa, Cen Quango sanksiyaya məruz qalan yüksək rütbəli ilk Çin rəsmisi olacaq.
Məqalə müəllifi iddia edir ki, sanksiyaların ABŞ-Çin münasibətlərinə ciddi təsiri olmayacaq. Çünki sanksiyalar fərdi xarakter daşıyır ki, bu Çinin bütün dövlət aparatlarına tətbiq edilməyəcək."İki pələng döyüşərkən ağıllı bir meymun seyr edir"
Analitik hesab edir ki, Çin əleyhinə sanksiyalar Rusiyaya xeyir verə bilər. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyi şübhəsiz ki, sanksiyaları və Pekinin əleyhinə addımların pisləyir. Çünki orta və uzunmüddətli perspektivdə Çinə tətbiq olunan sanksiyaların təzyiqi, Moskva və Pekini daha böyük siyasi yaxınlaşmaya sövq edə bilər. Bundan əlavə, Çin əleyhinə sanksiyalar ABŞ-ın dünyada “polis” rolunu oynamağa davam etməsindən və digər dövlətlərin daxili işlərinə qarışmasından narazı olan ölkələrin qeyri-rəsmi birliyini yaratmaq üçün daha bir stimul ola bilər.
Moskva ilə Pekin arasında heç bir rəsmi siyasi və ya hərbi-siyasi birlik yaradıla bilməz. Bu, nə Rusiyanın, nə də Çinin milli maraqlarına uyğundur. Bununla belə, Rusiyanın ABŞ-Çin münasibətlərinin pisləşməsindən öz maraqları baxımından faydalanması vacibdir. Moskvanın Çin ilə müsbət siyasi münasibətlərin kapitalını sərmayələrin axınına və Rusiya ixracatının genişlənməsinə çevirə bilməsi lazımdır. Beləliklə, Çin əleyhinə sanksiyaların tətbiqi, Rusiya ilə Çin münasibətlərində həmrəylik üçün zəmin yaradacaq.Çinin sanksiya tətbiqinə reaksiyasının son dərəcə mənfi olacağı gözlənilir. Pekin Sincan mövzusundakı hər hansı qayğının ABŞ tərəfindən Çinin daxili işlərinə müdaxilə sayır.
REPRESSİYA: Uyğur türklərinin əzablı həyatı: ABŞ-ın canyananlığı və Çinin aqressiyası - FOTO
16:36 28.07.2019
Siyasət
990
Oxşar xəbərlər
Xəbər lenti
Hamısına bax
Serbiya Prezidenti Ceyhun Bayramovu qəbul edib
15:52 23.12.2024
Siyasət
Hikmət Hacıyev Pakistan səfirini qəbul edib
15:40 23.12.2024
Siyasət
Selçuk Bayraktaroğlu Azərbaycanda səfərdədir - VİDEO
15:35 23.12.2024
Hərbi
Fidan Suriyada olduğu vaxt Xamenei üsyana çağırdı
15:17 23.12.2024
Dünya
Masallıda ev yandı - Xəsarət alan var
15:11 23.12.2024
Hadisə
Bakıda tutulan fransız casus MƏHKƏMƏYƏ ÇIXARILDI
14:40 23.12.2024
Hadisə
Zirəddinin 2024 proqnozu: süni insan yaradıldı
14:23 23.12.2024
Cəmiyyət
Valentina Matviyenko İlham Əliyevi təbrik edib
14:11 23.12.2024
Siyasət
Niyə əsnəyirik? Alimlərin 3 nəzəriyyəsi var!
13:59 23.12.2024
Sağlamlıq
Analitik: Zəngəzur dəhlizinin açılması əsas şərtdir və qaçılmazdır
13:55 23.12.2024
Dünya
Mask ABŞ prezidenti ola bilməz - Tramp
13:43 23.12.2024
Dünya
Balaca qorilla etibarlı əllərdədir: "Balacanın vəziyyəti yaxşıdır"
13:33 23.12.2024
Hadisə
Zelenskidən xahiş etdim ki, onu tənqid etməsin - Rutte
13:23 23.12.2024
Dünya
Lukaşenko prezident seçkilərində namizəd kimi qeydə alınıb
13:17 23.12.2024
Dünya
Pirotexniki vasitələrin satışına görə 11 nəfər saxlanılıb
13:10 23.12.2024
Hadisə