Türkiyənin 8-ci prezidenti Turqut Özalın vəzifəyə başlamasından düz 34 il keçir. Özal vəzifə başında vəfat etməzdən 2 gün əvvəl 11 gündə 5 Türkiyə Cümhuriyyətini ziyarət edib.
Sherg.az türk mediasına istinadən xəbər verir ki, 8-ci prezidentlə son uçuşunu edən kapitan pilot Necati Özgür ilk dəfə kabinədə baş verənləri danışıb.
Cümhuriyyət dövründə doğulan ilk prezident Turqut Özal baş nazirlikdən sonra 9 noyabr 1989-cu il seçkilərində qalib gələrək prezident oldu. Özalın 4 illik prezidentliyi dövründə Yıldırım Akbulut, Məsut Yılmaz və Süleyman Dəmirəl baş nazir vəzifəsini icra ediblər. Türkiyənin 8-ci prezidenti, istiqanlılığı və səmimiyyəti ilə tanınan Turqut Özal baş nazirlikdən getməsinə baxmayaraq, siyasi hadisələrdə həlledici rolunu davam etdirib. Özalın istəyi ilə Orta Asiyadakı Türk Cümhuriyyətləri ilə əlaqələri gücləndirmək üçün səfər planı hazırlanıb. Özbəkistan, Qırğızıstan, Qazaxıstan, Türkmənistan və Azərbaycanın daxil olduğu səfər Özalın ölümündən 13 gün əvvəl, aprelin 4-də başlayıb. THY-dən təqaüdçü kapitan pilot və Kipr veteranı Necati Özgür "Milliyet.com.tr"yə Turqut Özalın ölümündən 2 gün əvvəl başa çatan səfəri və unudulmaz xatirələrini danışıb.
'Heç vaxt arxada oturmaz, həmişə bizim yanımıza gələrdi'
Son səfərində nazirlər, iş adamları və jurnalistlərdən ibarət böyük heyətlə 5 ölkəyə səfər edən Turqut Özal uçuş zamanı pilotlarla yaxından söhbət edib. Onun simpatik və istiqanlı rəftarları son uçuşda kapitan pilot kimi xidmət edən Necati Özgür üçün də xüsusi məna kəsb edirdi. Necati Özgür, 8-ci prezident Turqut Özalın xatirələrini həyəcanla danışarkən, digər dövlət adamları ilə uçduğunu, lakin Özalın onlardan çox fərqli olduğunu bu sözlərlə vurğuladı:
“Mən 1973-cü ildə Fahri Korutürkün pilotu olmuşam. 1980-ci illərdə Kənan Evrenin pilotu oldum. Süleyman Dəmirəllə eyni uçuşları etdim. Amma danışmazdılar. Kapitan pilota "Uçuşunuz xoş keçsin" dilərdilər və yerə enərkən təşəkkür edərdilər. Onlar arxada oturub sadəcə bu şəkildə salamlaşardılar. Özal isə həmişə kabinəyə gəlirdi. Şəkillərimdən də göründüyü kimi, hədsiz dərəcədə mehriban idi, əlini çiynimə qoyardı, söhbət edərdik. O, çox fərqli, çox səmimi idi.
"ÇOX ÜZÜR istəyirəm, TEZLİKLƏ İSTİFA EDƏCƏM"
11 günlük Orta Asiya səfırində pilot kabinəsində Özalla yaxından söhbət edən kapitan pilot Özgür, Özalın kədərli sözlərini, hətta yaşasaydı həyata keçirəcəyi planlarını dinləmək şansı qazanıb. Necati Özgür Özalla aralarındakı dialoqu belə izah edib:
“O vaxt Azərbaycanda Qarabağ müharibəsi gedirdi. Turqut Özal baş verənlərdən çox üzgün olduğunu deyərək özünü qınayırdı. O, mənə dedi ki, “Qısa müddətdə prezident vəzifəsindən istefa verəcəm. Qardaşım Yusuf Bozkurt Özala göstəriş verdim. Partiya qurdu, dedi, ən geci bir ildən sonra meydanlarda olacam”.
'11 GÜNDÜR SƏFƏR ÖZALI YORUDUR'
Özalın son səfərləri uzun və yorucu olub. O, 11 gündə 5 ölkəyə səfər edib və Azərbaycanla Ermənistan arasında gedən müharibədə mühüm vasitəçi olub. 221 nəfərin iştirakı ilə səfər üçün THY-nin təyyarələri Prezident Aparatının əmrinə tabe idi. Kapitan pilot Necati Özgür Özalın son səfərini və 2 gün sonra gələn ölüm xəbərini anladır. “Az qala infarkt keçirəcəkdim” deyə bəhs etdiyi ölüm xəbərini Özalla çəkdirdiyi fotoları alıb evə gələndən sonra bilib.
“1993-cü ilin aprel ayında THY-də kapitan pilot idim. Ölümündən əvvəlki illərdə prezident xaricə çox izdihamlı səfərlər edib. İş adamları da gedirdi, inkişaf üçün müqavilələr bağlanırdı. Türkmənistana ilk olaraq prezident Özalla getdik. Sonra Özbəkistana, orada 2-3 gün qaldıq. Bu dövlətlər o dövrdə yeni yaranmışdı. Onlar Sovet İttifaqını təzəcə tərk etmişdilər. Turqut Özal "heç kim bu dövlətlərə toxunmadan Türk Cümhuriyyətləri olaraq onlarla əlaqə saxlamalıyıq” deyərək hərəkətə keçdi. Biz sonuncu dəfə Qırğızıstan, Qazaxıstan və Azərbaycanda olmuşuq. Bu, cəmi 11 günlük səfər idi. 15 aprel cümə axşamı Ankaraya gəldik. Təbii ki, kokpitdə prezidentlə şəkil çəkdirdik. Cümə günü onu çap etdirmək üçün fotoqrafa apardım. Şəkilləri çıxartdım və şənbə günü evə gəldim, saat 11 radələrində televiziyada altyazını oxudum. Orada “Turqut Özal xəstəxanaya aparılıb, vəziyyəti çox ağırdır” yazılmışdı. Sonra onun ölüm xəbəri gəldi. Az qala infarkt keçirəcəkdim. 11 günlük səfərdə heç vaxt təyyarənin arxasında oturmadı, həmişə yanımıza gəlib söhbət edirdi. Arvadı arxada oturardı, amma o, bizim kabinəyə gələrdi. 1-2 saat söhbət etdikdən sonra uçuşu bitirərdik. Nə danışacaqdıq? Xalqın adamı idi, xalqın səviyyəsinə enməyi bilirdi. Bizimlə danışardı ki, camaatdan məlumat ala bilsin. Ona suallar verər və həmişə həqiqəti söyləyərdik. O, belə cəsur, güclü və mərd insan idi. Onun hər zaman ağlında xalqa xidmət olub. Siyasət-filan düşünmürdü, həmişə xidmət haqqında düşünürdü. Çox böyük insan idi. Həmişə ağlında olan şeylər olub və onları etməyə çalışıb. Təbii ki, o vaxtlar onun dediyi bir çox şeyi başa düşə bilmirdik” – təqaüddə olan kapitan pilot Necati Özgür əlavə edib.
'ÖLÜMÜMDƏN SONRA MƏNİ İSTANBULDA dəfn edin'
Səfərin bitməsindən cəmi 2 gün sonra infarkt keçirən prezident 17 aprel 1993-cü il şənbə günü saat 10.30 radələrində xəstələndi və xəstəxanaya aparıldı və saat 14.13-də dünyasını dəyişdi. Ürəyi dayanan, təzyiqi sıfıra enən Özalın həyatda qalması üçün Hacettepe Universitetinin həkimləri qeyri-adi səy göstərib və 8-ci prezidenti bir neçə dəfə elektroşokla həyata qaytarıblar. Ancaq səylər yetərli olmadı və yalnız Özalın vəsiyyətini yerinə yetirmək qaldı. “Öldükdən sonra məni İstanbulda dəfn edin, qiyamətə qədər Fatih Sultan Mehmedin mənəvi ruhaniyyəti altında olmaq istəyirəm" vəsiyyətinə uyğun olaraq özü tərəfindən hazırlanan keçmiş baş nazir Adnan Menderesin məqbərəsinin yerləşdiyi Topkapı qəbiristanlığında, Vətən küçəsində onun adına hazırlanan məqbərədə dəfn edildi. Prezidentin gözlənilmədən ölümündən sonra hökumət aprelin 21-dək 5 günlük milli matəm elan edib. Özal həm də Mustafa Kamal Atatürkdən sonra vəzifə başında ölən ilk prezident oldu.
