1980-ci illərdə Türkiyədə ortaya çıxan "saqqallı körpə" hadisəsi o dövrün ən böyük sensasiyalarından birinə çevrildi. İstanbulda doğulduğu deyilən bu qeyri-adi körpə saqqallı doğulub, doğuşdan sonra qısa müddət danışıb, hətta qiyaməti gətirəcəyini deyib.
Sherg.az xəbər verir ki, bu qeyri-adi hadisə o illərdə ictimaiyyət arasında ağızdan-ağıza yayılan söz-söhbətlərlə yanaşı, mistik və dini yozumlarla daha da yayıldı. Mətbuatda geniş işıqlandırılan bu hadisə elm dünyası ilə cəmiyyətin inancları arasında dərin mübahisələrə səbəb oldu. Bəziləri hadisəni “ilahi əlamət” və ya “apokalipsis” kimi, dövrün tibb mütəxəssisləri körpənin vəziyyətini genetik anomaliya kimi izah edirdilər. Bununla belə, həqiqətən də saqqallı körpənin olub-olmadığı tam bilinməsə də, hadisə sadəcə tibbi bir hadisədən çox, uzun illər ictimaiyyətin beynində danışılacaq bir əfsanəyə çevrilib.
1980-ci illərdə Türkiyədə jurnalistika bu gün bildiyimiz rəqəmsal dövrdən çox uzaq idi. İnternetin olmadığı, sosial medianın hələ doğulmadığı bir dövrdə çap mediası ictimaiyyət üçün ən vacib informasiya mənbəyi idi. O illərdə qəzetlər ictimaiyyəti məlumatlandırmaqdan daha çox iş görürdülər; Məsələn, qarnından 10 metrlik ilan çıxan qadın xəbərindən tutmuş, Ayda tapılan sındırılmış saxsı qablara və ya güllələrin sonra geri döndüyü iddialarına qədər bir çox diqqəti çəkən hadisələr qəzetlərdə geniş işıqlandırılırdı. Əslində elm adamlarının ölümsüzlüyün dərmanını tapması kimi diqqəti çəkən başlıqlar bu dövrün maraqlı xəbərləri arasında idi. Saqqallı körpə xəbəri beləcə üzə çıxdı.
O dövrdə saxta xəbərlər yaymaqla ad çıxaran “Tan” qəzeti 1 avqust 1987-ci il tarixli sayında “Saqqallı körpə çaxnaşma yaratdı!” başlığı ilə məqaləsini dərc edib. Xəbərin məzmununa görə, İstanbul Cerrahpaşa Xəstəxanasında körpə doğulub, lakin bu körpə adi körpə deyildi. Xəbərə görə, bu körpə saqqallı doğulub və doğulduqdan dərhal sonra danışmağa başlayıb. İş o yerə çadıb ki, danışmağa başlayanda qiyamətin bayramın ikinci günü gələcəyini proqnozlaşdırıb.
Bu xəbər xüsusilə İstanbullular arasında sürətlə yayıldı və böyük hiddətə səbəb oldu. İnsanlar qəzetdə yazılanların həqiqət olduğunu düşünərək böyük panikaya düşdülər. Küçələr, qəhvəxanalar və ev söhbətləri saqqallı körpə xəbərləri üzərində quruldu. Körpənin qiyamətdən xəbər verən sözlərini bəziləri ciddi qəbul edib qorxsa da, bəziləri bu müəmmalı hadisə ilə bağlı müxtəlif hekayələr yaratmağa başlayıb. Hər gün bu əfsanəyə yeni təfərrüatlar əlavə olunur, hadisənin ölçüləri daha da fantastik olur. İş o yerə çatıb ki, yuxusunda saqqallı körpə gördüyünü iddia edənlərdən tutmuş, birbaşa onunla danışdıqlarını söyləyənlərə qədər hər cür söz-söhbətlər yayılmağa başlayıb. Hətta körpənin onun ailəsindən olduğunu iddia edənlər də olub. Onlardan bəziləri özlərini saqqallı körpənin anası və ya atası kimi təqdim edərək mistik adlanan təcrübələrini insanlarla bölüşüblər. Bu vəziyyət təkcə “Tan” qəzetinin deyil, ictimaiyyətin də belə xəbərlərə nə qədər maraq göstərdiyini ortaya qoydu.
Əslində, ARAT Araşdırma Təşkilatının “İctimaiyyət kimin haqqında danışır, nəyi müzakirə edir və kimləri uğurlu hesab edir” sorğusuna əsasən, saqqallı körpə əfsanə 1987-ci ilin avqustunda ən çox danışılan mövzular arasında 8-ci yeri tutaraq ilk 10-a girməyi bacarıb. Bu nəticə əfsanənin ictimaiyyətin gündəmində nə qədər dərin yer tutduğunun mühüm göstəricisi idi.
Qəzetdə yer alan iddialara görə, hətta “Saqqallı körpə” üstündə dava edənlər də olub.
"Saqqallı körpə" iddiası qısa müddətdə ölkədə gündəm olandan sonra İstanbul müxbirləri dərin araşdırmalara başlayıb, lakin ölkənin heç bir yerində saqqallı körpənin izinə rast gəlinməyib. O qədər ki, Cerrahpaşa Tibb Fakültəsi Doğum Xidməti səlahiyyətliləri bu iddia ilə bağlı açıqlama verərək, “Bizim xəstəxanada belə bir doğuş olmayıb, bu hadisə uydurmadır. İnanılası bir şey deyil” deyiblər.
Zeynep Kamil Xəstəxanasının baş həkimi Vahit Gedikoğlu da hazırkı iddia ilə bağlı bunları deyib: “Belə bir doğum mümkün deyil. Bəzi insanlar saqqallı körpə hekayəsinin əslində Umberto Ekonun məşhur "Qızılgülün Adı" romanındakı bir hadisədən ilhamlandığını iddia edirdilər. Buna görə də hadisə tamamilə uydurma və ədəbi ilham əsasında baş verib. Necə ki, “Milliyet” qəzetinin 14 avqust 1987-ci il tarixli sayında yazıçı Melih Aşık “İtaliyada patentləşdirilmiş saqqallı körpə” başlıqlı məqaləsində bu mövzudan bəhs etmiş və saqqallı körpənin əslində italyan mənşəli uydurma olduğunu bildirmişdir. Deməli, saqqallı körpə heç vaxt real olmayıb, belə bir körpə heç vaxt doğulmayıb və ya qiyamət olmayıb!
Xəbərdə yazılanlara görə, saqqallı körpə dünyaya gələn kimi danışıb və bayramın ikinci günündə qiyamətin gələcəyini açıqlayıb. Bir çox insanlar bu sözdə peyğəmbərliyin kölgəsində gündəlik həyatlarını davam etdirirdilər və “yaxınlaşan qiyamətə” qarşı nə edəcəklərini bilmirdilər. Əslində hadisə o qədər böyüdü ki, hətta dövrün Diyanət İşləri Başçısı da prosesə qarışdı və “Qiyaməti heç kim bilə bilməz, amma hər an hazır olmaq lazımdır” deyib. “Nokta” jurnalının 16 avqust 1987-ci il tarixli sayında saqqallı körpənin doğulduğu deyilən Cərrahpaşa xəstəxanasının bayramın ikinci günü qiyamət günü kimi olduğu və dolub-daşdığı yazılmışdı. Ancaq bayramın ikinci günü gələndə qorxulu qiyamət qopmadı. Küçələrdə, çayxanalarda danışılan bu ssenarinin əslində uydurma imiş və qısa zamanda gündəmin mövzusu dəyişib. 6 dekabr 1987-ci ildə “Tan” qəzeti Ədəb Qanununu pozaraq nəşr etdiyi üçün 413 milyon lirə cərimələndi.
Məlum olub ki, saqqallı körpə xəbəri tamamilə saxta xəbərdir. İnsanların yaddaşından silinməsə də, o köhnə qorxu və təşviş geridə qaldı. Halbuki, adı da təlaş yaradan qəzet olan “Korku” qəzeti 1997-ci il mayın 23-də yeni saqqallı körpə xəbərini “Tan” qəzetinin illər öncəki xəbəri ilə eyni manşetlə paylaşmışdı. Bu xəbərdə xəstəxananın adı çəkilməsə də, yenidən dünyaya gələn saqqallı körpə qiyamət tarixini verib. Yeni saqqallı körpənin dediyinə görə, qiyamət Yeni il ərəfəsində gələcəkdi. Hətta “Korku” qəzeti bunu bir addım da irəli aparmışdı və hətta üzərində dəyişiklik edilən körpə fotosundan istifadə etmişdi. Xəbərə görə, bu körpə şəkli körpənin doğulduğu xəstəxananın tibb bacısı tərəfindən göndərilib. Yeni il gecəsi gəldi və keçdi. Təbii ki, bu xəbərin yalan olduğu da üzə çıxdı.
