“Real inflyasiyanı tənzimləsək, görərik ki, bu gün aldığımız 700-800 manat məbləğindəki əmək haqqı, 2015- ci illərdə alınan 400 manatla bərabər göstəricidir”
“Ona görə də rəsmi qurumların açıqlama verərkən real göstəricidən istifadə etməsi daha yaxşı olar”
Dünən, Elm və təhsil naziri Emin Əmrullayev müəllimlərin əmək haqqından danışıb. O qeyd edib ki, son 10 ildə müəllimlərin orta aylıq əməkhaqqı məbləği 3 dəfə artıb:
“Sonuncu artımla müəllimlərin orta aylıq əməkhaqqı 790 manata çatıb. İki-üç ildən sonra müəllimlərin orta aylıq maaşının 1000 manatdan yuxarı olacağını gözləyirik. Hazırda 4 müəllimdən birinin maaşı 1000 manatdan artıqdır".
Qeyd edək ki, fevralın birindən diaqnostikası aparılan müəllimlərin maaşı 10 faiz artıb.
Müəllimlərin əmək haqlarının artımındakı dinamikanın inkar edilməz olduğunu deyən iqtisadçı-ekspert Rəşad Həsənov "Sherg.az"a təəssüflə bildirib ki, dövlət qurumları real artımlardan deyil, nominal artımlardan danışır:
"Məsələn 2015-ci ildə müəllim 400 manat əmək haqqı alırdısa, bu gün 800 manat alması 2 dəfə artım demək deyil. Əslində inflyasiyanı tənzimləmək lazımdır. Real inflyasiyanı tənzimləsək, görərik ki, bu gün aldığımız 700-800 manat məbləğindəki əmək haqqı, 2015- ci illərdə alınan 400 manatla bərabər göstəricidir. Ona görə də rəsmi qurumların açıqlama verərkən real göstəricidən istifadə etməsi daha yaxşı olar. Hörmətli təhsil naziri 3 il bundan soraya proqnozlaşdırma aparır ki, maaşlar 1000 manatdan çox olacaq. Lakin 3 il sonra 1000 manatın dəyəri tamamən dəyişəcək. Hətta bu günkü 700-800 manatın dəyərindən aşağı olacağını proqnozlaşdırıram. Çünki təkcə 2023- cü ildə 15-20 faiz real inflyasiya gözlənilir.
Hökümət bunu 6,9 faiz Mərkəzi Bank isə 8 faiz proqnozlaşdırır. Yəni həmin 1000 manatın rəsmi rəqəmlərlə belə 70-80 manatı gedəcək. Ancaq qeyri-rəsmi inflyasiyanı nəzərə alsaq, onun 120-130 manatı dəyərsizləşəcək. Yəni rəqəmlər nəyisə ifadə etmir və alıcılıq gücünü nəzərə almadan danışdıqda aldadıcı görsənir".
Ekspert qeyd edib ki, təhsilə və insan kapitalının inkişafına ciddi diqqət ayırmayan ölkələrdə təhsil sektorundakı əmək haqqı aşağı olur:
"Çünki bu sahə geridə qalır və ögey yanaşma olur. Hazırda təxminən neft sektorunda orta aylıq əmək haqqı 4 min manat, maliyyə sektorunda isə 2 min manat təşkil edir. Təhsil sektoru uzun müddətdir, iqtisadiyyatda 3 ən ağır vəziyyətdə olan sahələrdən biridir. Bu gün də sözügedən gerilik öz mövqeyini qoruyur. Düzdür, müəyyən bir artım dinamikası var. Xüsusən də sərf olunan əməyə uyğun qiymətləndirilmə metodologiyası yüksək qiymətləndirməlidir. Ancaq tariflər hələ də aşağıdır.
Bakı şəhəri və Abşeron yarımadası üzrə məsələyə yanaşsaq, müəllimlərin məvacibləri ilə xərcləri arasında balans olmadığının şahidi olarıq. Düzdür, iddia oluna bilər ki, müəllimlərin hamısı repetitor xidməti göstərir. Əslində bu günə təhsil sisteminə qarşı aparılan ögey siyasətin nəticəsi olaraq, Azərbaycanda repetitor sistemi formalaşdı. Əmək haqqı almayan müəllim təhsil verməməyə başladı. Bunu nəticəsində də orta təhsildə savadsızlıq artdı. Bu da dolayısı ilə repetitor institutunu formalaşdırdı. İndi isə müəllimlərin əksəriyyəti əmək haqları artsa belə məktəblərdə tədrisi aşağı səviyyədə aparırlar. Çünki özləri üçün bazar formalşdırırlar. Normal təhsil ala bilməyən şagirdin valideyni isə məcbur qalır uşağını həmin müəllimin yanına əlavə dərslərə göndərir".
