"Koronavirusdan əziyyət çəkən yaşlı insanlarda xəstəlikdən sonra D vitamini çatışmazlığı ilə əlaqəli sümük sınması riski artır"
Koronavirus infeksiyasının uzunmüddətli əlamətləri əvvəl düşünüldüyündən daha böyük təhlükə yarada bilər. Scripps Tədqiqat İnstitutunun və Uzunmüddətli COVID-19 Xəstələrinin Tədqiqat İşbirliyindən alimlər bu nəticəyə gəlib.
Alimlər uşaqlarda COVID-19-un əlamətlərini və infeksiyadan sonrakı uzun müddət davam edən əlamətləri nəzərdən keçiriblər. Məlum olub ki, yoluxmuş insanların təxminən 10 faizi uzun müddət davam edən COVID-19-u inkişaf etdirir və bundan ən çox 36-50 yaş arası insanlar təsirlənir. Uzunmüddətli koronavirus infeksiyasının yüngül formasına yoluxan insanların bir il ərzində sağalma ehtimalı var. Bununla belə, daha ağır post - COVID əlamətləri xroniki hala gələ bilər.
Bir çox hallarda uzunmüddətli COVID-19 əlamətləri ostonomik disfunksiya əlamətləri, xroniki yorğunluq sindromu, mast hüceyrələrinin aktivləşdirilməsi sindromu və postural ortostatik taxikardiya sindromu kimi bəzi digər şərtlərdən demək olar ki, fərqlənmir. Məlumatlar göstərir ki, postural ortostatik taxikardiyaya bənzər əlamətləri olan xəstələr həyatlarının qalan hissəsi üçün bu vəziyyətlə yaşayacaqlar. Postural ortostatik taxikardiya sindromu, sistolik qan təzyiqində azalma olmadıqda, yalançı mövqedən ayaq üstə və ya oturma vəziyyətinə keçərkən 10 dəqiqə ərzində ürək dərəcəsinin dəqiqədə 30 vuruşdan çox artması ilə xarakterizə olunur.
COVID-19-a yoluxub sağalan insanlarda müəyyən qalıq əlamətlərinin qaldığını vurğulayan mütəxəssislərə görə, koronavirus özündən sonra ciddi mənəvi, psixoloji reabilitasiya tələb edir. Koronavirusu ağır keçirmiş insanlarda bir sıra orqanlar prosesə daxil olur və dəyişiklik baş verir. Təbii ki, bu, gələcəkdə də xroniki olaraq orqanların fəaliyyətinə təsirsiz ötüşməyəcək. Bu xəstəlik zamanı keçirilən stresin miqyasını nəzərə almalıyıq. Çünki keçirilən heç bir stres insan beynindən, yaddaşından silinmir və insanı hər hansı formada təqib edə bilir.
Həkim-infeksionist Lətifə Abbasovanın “ Şərq”ə açıqlamasına görə, COVID-19-dan sonra ortaya çıxan gecikmiş simptomlar, vurduqları zərər baxımından da spesifik deyil və bu mövzuda araşdırmalar hələ də davam edir.
Dünyanın bir çox ölkələrində klinikalarda koronavirusun uzunmüddətli təsirlərindən əziyyət çəkən xəstələrə yardım göstərilməsi üçün "post-Covid" ambulatoriya mərkəzləri qurulmağa başlayıb: “COVID-19-a yoluxub sağaldıqdan sonra bir çox insanlarda öskürək, boğaz ağrısı, yuxusuzluq, ürək döyüntüsü, əsəbilik, təngnəfəslik və s. kimi əlamətlər qala bilər. Onu da qeyd edim ki, COVID-19 keçirən insanlarda daha çox saç tökülməsi kimi əlamətlər müşahidə edilir. Sonradan müşahidə olunan təsirlərin davametmə müddəti də müxtəlifdir.
Yorğunluq əlamətləri altı aydan çox davam edə bilər. Davam edən yorğunluq, tükənmə və istəksizlik şəklində öz mahiyyətini göstərir. Yorğunluq xroniki çətinliklərlə ortaya çıxır. Koronavirusdan sağalan bəzi xəstələrdə eşitmə ilə bağlı problem ola bilər.
Bu fəsadın dəqiq səbəbi açıqlanmasa da, xəstəliyin ağır gedişatı və bəzi dərmanların istifadəsinin buna səbəb olması ehtimal olunur. Koronavirusdan əziyyət çəkən yaşlı insanlarda xəstəlikdən sonra D vitamini çatışmazlığı ilə əlaqəli sümük sınması riski artır. Koronavirus infeksiyasından sonra D vitamini səviyyəsi kəskin şəkildə azalır. Bu vitamin kalsiumun sümüklərə çatdırılmasından məsuldur. Yəni D vitamini çatışmazlığı sümüklərin kövrəkliyinə və yaşlı insanlarda onların sınmasına səbəb ola bilir.
COVD-19 tromboza səbəb olduğundan demək olar ki, bütün orqan və oynaqlar bundan təsirlənir, sümük və oynaqlarda qan tədarükü pozulur.
Ürək-damar problemləri koronavirus infeksiyasından yaranan fəsadlar arasında mühüm yer tutur”.
