Rəqəmsal, elektron cihazlar demək olar, daim bizim əlimizdədir və yeni bir araşdırma onlardan istifadəmizi azaltdığımız zaman beyin fəaliyyətinə müsbət təsirlərini müəyyən edib.
“Sherg.az” “tr.mashable.com”a istinadən xəbər verir ki, tədqiqatda 18-30 yaş arası 25 gənc iştirak edib. Yeniyetmələrdən 72 saat ərzində smartfon istifadələrini mümkün qədər məhdudlaşdırmaq tələb olunub. Yalnız əsas ünsiyyətlərə və işlə bağlı fəaliyyətlərə icazə verilib. Almaniyanın Heidelberg Universiteti və Köln Universitetindən olan tədqiqatçılar “telefon pəhrizi”ndən əvvəl və sonra onun sinir modellərinə və fəaliyyətinə hansı təsir göstərdiyini müəyyən etmək üçün MRT taramalarından və psixoloji testlərdən istifadə ediblər. Nəşr edilən məqalədə deyilir: “Biz smartfonun məhdudlaşdırılmasının smartfon istifadəçilərinə təsirini araşdırmaq üçün uzununa yanaşmadan istifadə etdik. "Zamanla beyin aktivləşməsində dəyişikliklər və asılılıqla əlaqəli neyrotransmitter sistemləri arasında əlaqə tapıldı". 72 saatlıq müddətdən sonra aparılan skanlar zamanı iştirakçılara müxtəlif görüntü göstərişləri göstərilib. Bunlara yandırılmış və söndürülmüş smartfonlar, həmçinin qayıqlar və çiçəklər kimi obyektləri göstərən daha “neytral” şəkillər daxildir. Telefonun vizual xəbərdarlıqlarından istifadə edildikdə, mükafatların işlənməsi və ehtirasla əlaqəli beyin bölgələrində bəzi mənalarda maddə asılılığı ilə əlaqəli beyin siqnallarına bənzəyən dəyişikliklər müşahidə edildi; Bu onu göstərir ki, telefonlarımız nikotin və ya spirt qədər asılılıq yarada bilər. Beyində görülən dəyişikliklər telefon asılılığı ideyasını dəstəkləyən dopamin və serotonin sistemləri ilə əlaqədardır. Bu iki nörotransmitter kompulsif davranış və əhvali-ruhiyyəni idarə etmək də daxil olmaqla bir çox beyin funksiyaları ilə əlaqələndirilir. Bununla belə, psixoloji testlər göstərib ki, telefona çıxışın məhdud olmasına baxmayaraq, iştirakçıların əhvali-ruhiyyəsində və ya istək hisslərində heç bir dəyişiklik olmayıb. Bəzi könüllülər əhvali-ruhiyyələrinin yaxşılaşdığını bildirdilər, lakin bu, test məlumatlarında əhəmiyyətli dəyişiklik kimi görünməyib. Tədqiqat smartfon davranışlarının niyə beyin fəaliyyətinin dəyişməsinə səbəb olduğuna dair heç bir təfərrüata varmayıb, lakin çox güman ki, bir neçə faktor var. Mümkündür ki, bütün telefon əsaslı fəaliyyətlər eyni dərəcədə asılılıq yaratmır. “Bizim məlumatlarımız smartfondan istifadə etmək istəyi ilə sosial qarşılıqlı əlaqə arzusu arasında fərq qoymur. Bu, bir-biri ilə sıx bağlı olan iki prosesdir. Məlumatlar bu prosesləri ayırmadan nisbətən möhkəm tapıntılar versə də, gələcək tədqiqatların aydın şəkildə bu prosesi və sistemin öyrənilməsinə ehtiyacı var. Alimlər hələ də telefonların həyatımızı və beynimizi necə dəyişdirdiyini anlamağa çalışırlar. İlk "iPhone"un buraxılmasından təxminən 20 il keçdi. Amma biz indi telefonlarımızı bir neçə dəqiqədən bir açmadığımız zaman baş verən bəzi gizli çəkilmə əlamətləri haqqında bir az daha çox bilirik. "Müəyyən edilmiş sinir mexanizmləri həddindən artıq smartfon istifadə riski olan şəxslərdə asılılıq davranışını əhəmiyyətli dərəcədə təşviq edə bilər" deyə tədqiqatçılar vurğulayıblar.
