Şəki Xan sarayı və şəhərin tarixi mərkəzi UNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına salındı. Qərar UNESKO-nun Ümumdünya İrs Komitəsinin 43-cü sessiyasında qəbul edilib və bununla da Şəki Xan sarayı və şəhərin tarixi mərkəzi İçərişəhər və Qobustandan sonra Azərbaycanın Ümumdünya İrs Siyahısına salınan üçüncü mədəni irs məkanı olub.
İki gündür ki, bu əlamətdar qərar ölkəmizdə əsl bayram – əhval-ruhiyyəsi yaradıb. Təbii ki, qərarın qəbulunda Heydər Əliyev Fondunun prezidenti, ölkənin birinci xanımı Mehriban Əliyevanın yorulmaz fəaliyyəti danılmazdır.
Ziyalılar da bu qərarı alqışlayır. «Şərq»ə danışan tarixçi alim Dilavər Əzimli bildirdi ki, belə bir qərarın qəbulu onu çox sevindirib:
- Əlbəttə, bu, çox təqdirəlayiq qərardır. Mən də çox sevindim. Şəki təkcə Xan Sarayı, şəhərin mərkəzi ilə deyil, bütövlükdə bir muzeydir. Onu qorumaq lazımdır. Amma təəssüf ki, Şəki də getdikcə müasirləşirdi. Tariximizi itirmək təhlükəsi yaranırdı. Dünyada elə məşhur şəhərlər var ki, onların qorunması vacib vəzifəyə çevrilib, Şəki də qorunması vacib olan şəhərlərdəndir. Şəki mədəniyyətini yeniləşdirmək olmaz. Amma, bu, baş verirdi. Bir faktı deyim ki, Stalin Şəkidə olmuşdu və şəhərin gözəlliyini, tarixiliyini görüb ona toxunmamaqla bağlı şifahi tapşırıq vermişdi. Bu o deməkdir ki, xalqlara qan udduran Stalin hətta Şəkinin gözəlliyi qarşısında təslim olmuşdu.
D.Əzimli bildirdi ki, Şəkinin bundan sonra qorunması cəmiyyət kimi özümüzdən asılı olacaq:
- Bizdən çox şey asılıdır, məmurlardan çox şey asılıdır. Hər işi dövlətin üzərinə qoymaq olmaz. Hamımız başa düşməliyik ki, tariximizi qorumaq həm də bir namus məsələsidir. Millətin tarixini satmaq olmaz. Bu gün 5 manat artıq gəlir əldə ediləcək deyə, tarixi abidələrə biganəlik, onların dağılmasına, uçulmasına rəvac verəcək işlərə yol verilməməlidir. Tarixin hər bir daşı, hər bir kərpici toxunulmazdır. Mən Şəki Xan Sarayında olmuşam, inanın, ona baxmaqdan doymaq olmur. Necə sənətkarlar işləyib, necə ustalar tiki bonu?!. O rəngləri necə əldə ediblər. Şəki Xan Sarayı yandırıldıqdan sonra onun bərpasında çalışan ustalar həmin rəngləri artıq əldə edə bilməyiblər. Şəki Xan Sarayı belə bir unikal abidədir. Şəki Xan Sarayının Ümumdunya İrs Siyahısına daxil edilməsi çox sevindirici qərardır, amma bu qərarın sonrakı taleyi, Şəkinin necə qorunacağı artıq özümüzdən asılı olacaq. Çox güman ki, ermənilər bu qərara manne olmağa çalışıb. Bu, Azərbaycanın böyük qələbəsidir və mən hamımızı bu münasibətlə təbrik edirəm.
Məlahət Rzayeva
