Rəqəmsal dövrdə media savadlılığı

XXI əsrin yeni mərhələsi kimi həyatımıza daxil olan rəqəmsal dövr terminini gün ötdükcə daha çox eşidirik. Cəmiyyətdə informasiya və bilik dövriyyəsinin sürətlənməsi ilə xarekterizə olunan dövr informasiya-kommunikasiya texnologiyalarının inkişafı ilə dəstəklənir. Rəqəmsal dövrdə atılan fəaliyyətyönümlü addımlar rəqəmsallaşma prosesi adlanır. Rəqəmsal dövr ictimaiyyətin ilk dəfə internetə çıxış əldə etdiyi vaxt baxımından internet əsri kimi şərh edilir. Rəqəmsallaşan dünya yaşayış tərzimizi və dünyamızı dəyişdiyi kimi, bir sıra sahələrə də yeni baxış bucağı gətirib. Belə ki, texnoloji yeniliklər rəqəmsal media kimi yeni və innovativ sahəsinin inkişafına şərait yaradıb. Müasir dünyada rəqəmsal media nədir?
Rəqəmsal media dedikdə, data məlumatlarının onlayn formatda saxlanılması, ötürülməsi, üzərində işlənməsi proseslərinə imkan yaradan platforma başa düşülür. Bu növ medianı özündən öncəki formalarından ayıran ən böyük fərq kimi isə medianın müxtəlif kanalları arasında yaradılan qarşılıqlı əlaqə göstərilir. Rəqəmsal Media məhsullarının yaradılması texniki, bədii, analitik və istehsalat koordinasiyası daxil olmaqla müxtəlif bacarıqlara malik peşəkarlardan ibarət komandalar tələb edir. Rəqəmsal savadlılığın olması bu mühitin təməl daşı sayılır.
Xatırlamaq lazımdır ki, çap mətbuatının əsas məlumat mənbəyi olduğu dövrdə ənənəvi savadlılıq anlayışı məlumatı anlamaq və ünsiyyət qurmaq bacarığı idi. Lakin çap mediasının artıq əsas və yeganə məlumat mənbəyi olmadığı müasir dünyada onlayn media bu rolu mənimsəyib. Ənənəvi savadlılıq anlayışı da buna uyğun olaraq mütəmadi yenilənir. Texnoloji təkamülün media mühitinə kompleks təsiri və ənənəvi media məzmunlarının (mətn, qrafika, audio, video) rəqəmsal formaya inteqrasiyası medianın təsir dairəsini genişləndirmiş, məzmun istehsalı üçün tələb olunan vaxt, maliyyə xərcləri, media məzmunlarının yayımlanmasında məkan və zaman məhdudiyyətlərini aradan qaldıraraq medianı ictimai platformaya çevirib.
İngiltərəli jurnalist və vətəndaş cəmiyyəti fəalı olan Neil Vatson da rəqəmsal mühitin inkişafı və genişlənməsinin bir konsepsiya olaraq media savadlılığını dəyişməsindən danışıb. Onun sözlərinə görə, bu dövr mediada istehsal və istehlak anlayışında kəskin fərqlər yaradıb: