Bir neçə gün əvvəl Bakıda TRASEKA-nın (Avropa-Qafqaz-Asiya Nəqliyyat Dəhlizi) baş qərargahında “TRASEKA prioritetlərinin həyata keçirilməsi çərçivəsində TİTM (Trans-Xəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutu, Orta Dəhliz) perspektivləri” mövzusunda dəyirmi masa keçirilib.
"Sherg.az" xəbər verir ki, müzakirələrdə Azərbaycanın Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyinin, Qazaxıstan Respublikasının Azərbaycan Respublikasındakı Səfirliyinin nümayəndələri, rəhbər işçilər, siyasi analitiklər və beyin mərkəzlərinin direktorları, Azərbaycan və Qazaxıstanın daşıyıcı assosiasiyalarının, ekspeditor şirkətlərinin nümayəndələri, həmçinin Daimi Katibliyin əməkdaşları, KİV və digər maraqlı tərəflər iştirak ediblər.
Müzakirələr göstərdi ki, həm TRASEKA proqramının həyata keçirilməsində, həm də TİTM-in inkişafında Qazaxıstan-Azərbaycan qarşılıqlı əməkdaşlıq əsas rol oynayır.
Bunu da qeyd etmək lazımdır ki bir həftə ərzində Qazaxıstanın Baş naziri Oljas Bektenovun Azərbaycana və Azərbaycanın xarici işlər naziri Ceyhun Bayramovun Qazaxıstana rəsmi səfərləri bir daha tərəflərin ikitərəfli əməkdaşlığın bütün sahələrində intensiv dialoqu inkişaf etdirmək niyyətini əyani şəkildə nümayiş etdirdi. Bu kontekstdə nəqliyyat əlaqəsi mövzusu xüsusilə önə çıxır. Bütün bunlar təsadüfi deyil, çünki iki ölkə arasında səmərəli nəqliyyat əlaqəsi həm onlar arasında ticari-iqtisadi əlaqələrin inkişafı, həm də Azərbaycan və Qazaxıstanın tranzit potensialının artırılması üçün şərtdir. Hər iki ölkənin nəqliyyat strategiyasının həyata keçirilməsində mərkəzi həlqə Transxəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutudur (TİTR).
Təkcə onu qeyd etmək kifayətdir ki, son bir ildə TMTM çərçivəsində yükdaşımaların həcmi 62 faiz artaraq 4,5 milyon tona çatıb. Həmin ildə iki ölkənin dəmir yolları arasında Rəqəmsal Ticarət Dəhlizi platformasının inteqrasiyası başa çatdırılıb.
Hələ 2023-cü ilin oktyabrında Azərbaycan, Qazaxıstan və Gürcüstanın dəmir yolu şəbəkələrinin milli operatorları arasında paritet əsasda birgə müəssisənin yaradılması haqqında Saziş imzalanıb.
Bu gün bu sənəd Qazaxıstan və Azərbaycanın son dərəcə mühüm rol oynadığı nəqliyyat sektorunda çoxtərəfli əməkdaşlığın həyata keçirilməsi üçün möhkəm əsasdır.
Qeyd olunan marşrutun imkanlarının artırılmasına imkan verən iki ölkənin ərazilərində aparılan genişmiqyaslı işlər həm də TMTM çərçivəsində nəqliyyat əlaqələrinin gücləndirilməsinə xidmət edir. Belə ki, Qazaxıstan 2025-ci ildə Dostıq-Moyintı dəmir yolu hissəsinin tikilməsi Orta Dəhlizin inkişafı çərçivəsində həyata keçirilən Almatı dolama xəttinin tikintisini də surətləndirəcək. Bu qərar həmin hissələrdə qatarların hərəkətini yaxşılaşdıracaq və yükdaşıma ilə bağlı məsələləri həll edəcək.
Azərbaycan Zəngəzur nəqliyyat dəhlizi çərçivəsində fəal iş aparır ki, bu da Orta Dəhlizin inteqrasiya olunmuş hissəsinə çevriləcək. Fevralda Horadiz-Ağbənd dəmir yolu xəttində tikinti işlərinin 62 faizi yerinə yetirilib. 110,4 kilometrlik yolun 104 və 106-cı kilometrlərində dəmir yolu tunelləri tikilir.
Zəngəzur dəhlizinin İran hissəsində də işlər davam etdirilir. O cümlədən, Araz çayının Azərbaycan və İran sahillərini birləşdirən dəmir yolu körpüsünün tikintisi çərçivəsində.
Bunu da xatırlatmaq lazımdır ki, Qazaxıstan və Azərbaycan arasında Orta Dəhliz üzrə ÇXR-Aİ marşrutu üzrə konteyner daşımalarının artımını artırmaq məqsədilə 2024-cü il noyabrın 11-dən 22-dək BMT Çərçivə Konvensiyasının Tərəflərinin 29-cu Konfransı zamanı Əlyat dəniz limanında intermodal yük terminalının yaradılması haqqında saziş imzalanıb.
Yuxarıda göstərilənlər TRASEKA proqramının prioritetlərinin həyata keçirilməsinə yaxşı uyğun gəlir. Hələ 2023-cü ildə TRACECA və Trans-Xəzər Beynəlxalq Nəqliyyat Marşrutunun baş menecerləri nəqliyyat marşrutlarının inkişafı və yeni malların və yüklərin cəlb edilməsi üçün əməkdaşlıq memorandumu imzalayıblar. Bu gün bu əməkdaşlıq uğurla inkişaf edir. Ölkələr arasında daşımaların həcminin artımı da bunun əyani təsdiqidir.
