28 iyun 1933-cü ildə prezident Mustafa Kamal Atatürk köməkçisi Salih Bozok və müavini Rəşit Qalip ilə Ankara Atatürk Liseyini ziyarət edir.
Sherg.az xəbər verir ki, hər şeydən xəbərsiz olan tələbələr çox sevinir, ulu öndərin nitqini həyəcanla dinləyirdilər. Atatürk isə uğurları ilə onu heyran edən Aydın adlı tələbəsi ilə fərqli bir bağ quracaqdı. Məktəbin ən uğurlu şagirdlərindən biri olan Aydın, suallara verdiyi cavablarla Mustafa Kamalı heyran edir. Aydının Atatürk Liseyindən tutmuş görkəmli professor olmasına və oradan da bu gün pul kisələrində yerini tutan əskinaslara qədər hekayəsi olduqca maraqlıdır.
Məktəbi bitirməzdən əvvəl şagirdlər buraxılış imtahanında komissiya ilə qarşılaşırlar. Həmin gün məktəbi ziyarət edən Atatürk də komissiyaya qoşulur. Aydın Sayılı komissiyanın qarşısında digər şagirdlərə nisbətən çox qalır. Atatürk Aydınla danışır, ona suallar verir, Aydın çox gözəl cavablar veririr. Atatürk sınaqdan keçirdiyi bu gəncdən çox təsirlənir və onun adı kimi ziyalı olacağına inanır.
Atatürk Aydının yeni qurulan Cümhuriyyətin göz bəbəyi olan gənclərdən biri olacağını bilirdi. O, özü ilə məktəbə gələn millət vəkili Rəşit Qalibə üz tutaraq, Aydın Sayılının çox ağıllı şagird olduğunu deyib. Atatürk Aydınla bağlı Rəşit Qalibə “Onu xaricə oxumağa göndərək” deyir. Aydın üçün bu, məktəbi bitirib uğurlu alim olmağın qapısı idi. Həm elm dünyası, həm də yeni Respublika uğurlu gəncdən çox şey gözləyirdi.
AYDIN SAYILININ TƏHSİL HƏYATI
1913-cü il mayın 2-də İstanbulda doğulan Aydın Sayılı ibtidai təhsilini İstanbulda, orta təhsilini isə Ankarada tamamlayır və həyatını dəyişən Atatürklə burada tanış olur. Ankara Atatürk Liseyində prezident Mustafa Kamalın da iştirak etdiyi imtahanda müvəffəqiyyətlı olması Aydının ertəsi gün xüsusi məqama yetişməsinə təmin edir. Aydın ora gedəndə ona Atatürkün özünün yazdığı qürur məktubu verilir. Məktubda yazılmışdı: uğurlu gənc Atatürkün istəyi ilə və dövlət təqaüdü ilə xaricə göndəriləcək.
Sayılı Atatürkün təqaüdü ilə Harvard Universitetinin İncəsənət və Elmlər fakültəsinə daxil olub. Üç ildən sonra o, fizika üzrə magistr dərəcəsi alıb. Sonra elm tarixini öyrənməyə başlayır və 1942-ci ildə Harvard Universitetini “İslam Dünyasında Elmi Qurumlar” adlı dissertasiya işi ilə doktorluq dərəcəsini bitirir. Bu doktorantura həm Türkiyədə, həm də dünyada bir ilk idi. Aydın Sayılı “elm tarixi” sahəsində dünyada ilk doktorluq dərəcəsi alıb. Onun təhsil macərası çox uzun idi.
Aydın Sayılı nəhayət Türkiyəyə qayıtmışdı. 1943-cü ildə Ankara Universitetinin Dillər, Tarix-Coğrafiya fakültəsinin Fəlsəfə bölməsində işləməyə başlayıb. O, 1946-cı ildə elm tarixi üzrə dosent, 1952-ci ildə professor elmi adını almışdır. Atatürklə tanış olduğu liseydə oxuyarkən ona verilən "Adi professor" rütbəsi ləğv edilməzdən 2 il əvvəl 1958-ci ildə Aydın Sayılı Professor adını alır. 1983-cü ildə Atatürk Mədəniyyət Mərkəzinin qurucu prezidenti vəzifəsində çalışır, 10 il bu vəzifəni icra edir və 1993-cü ildə oradan təqaüdə çıxır.
2009-cu il yanvarın 1-də Türk Lirəsi adından “Yeni” ifadəsi çıxarılaraq yeni əskinaslar dövriyyəyə buraxılır. Ön tərəfində Türkiyənin ilk prezidenti Mustafa Kamal Atatürkün olduğu əskinasların arxa tərəfində iz qoymuş insanların şəkillərinin olması qərara alınıb.
1993-cü il oktyabrın 15-də təqaüdə çıxdıqdan az sonra vəfat edir. Bu gün hər ölkədə olduğu kimi Türkiyənin müstəqillik rəmzi olan pul vahidinin üzərində Aydın Sayılının adı və şəkli var. Türkiyənin və dünyanın sayılıb-seçilən professorlarından olan Aydın Sayılının adı 5 lirənin arxa tərəfində şərəflə yaşadılır.
