Dünyada pnevmoniya hallarında qeyri-adi artım var.
"Sherg.az" xəbər verir ki, tibbdə pnevmoniya kimi tanınan sətəlcəm ağciyər toxumasının iltihabı deməkdir. Müxtəlif viruslar və bakteriyalar pnevmoniyaya səbəb ola bilər.
Bu xəstəliyi olan bir şəxs narahatlıq, sinə ağrısı, nəfəs alma və tənəffüs çətinliyi hiss edir. Xəstəlik qanda oksigen səviyyəsinin azalması ilə daha ağır vəziyyətə səbəb ola bilər.
2023-cü ilin noyabr ayında Çinin milli səhiyyə orqanları bəzi xəstəliklərin, o cümlədən qrip, Covid və bəzi bakterial xəstəliklərin artdığını bildirdi. Çin mediasına görə, uşaqlara təsir edən pnevmoniya hallarında da artım var.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) qeyd edib ki, halların araşdırılması nəticəsində qeyri-adi mikrob və ya xəstəliyin səbəbi aşkar edilməyib.
İçində olduğumuz qış ayları Çində ciddi Covid məhdudiyyətlərindən sonra ilk qışdır. Covid tədbirləri zamanı əhalinin, xüsusilə uşaqların immunitetinin azalmış ola biləcəyi düşünülür.
İngiltərə, Fransa, Danimarka və ABŞ kimi ölkələrdə pandemiya qadağaları aradan qaldırıldıqdan sonra qrip və buna bənzər xəstəliklərdə ciddi artımlar müşahidə olunub.
Məlumdur ki, epidemik xəstəliklər Türkiyədə xəstəxanalarda ciddi sıxlığa səbəb olur.
Bu xəstəliklərin və patogenlərin yayılması nəticəsində pnevmoniyaya yoluxma halları artır.
Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatlarına görə, pnevmoniya bütün dünyada uşaq ölümlərinin əsas səbəbidir.
2019-cu ildə beş yaşa qədər uşaqlarda ölüm hallarının 14 faizi sətəlcəm nəticəsində baş verib. Məlumatlara görə, 2019-cu ildə 740 mindən çox uşaq pnevmoniya nəticəsində dünyasını dəyişib.
Pnevmoniya hər kəsdə baş verə bilər, lakin xəstəlik bəzi insanlar üçün daha böyük təhlükə yaradır.
Gənc uşaqlar, yaşlılar və xroniki sağlamlıq problemləri olan insanlar pnevmoniyaya daha həssas ola bilər. Məsələn, ürək xəstəlikləri, şəkərli diabet və ağciyər problemi olan insanlar və xərçəng xəstələri bura aiddir.
Pnevmoniyanın simptomlarına yüksək hərarət, titrəmə, öskürək, bəlğəm, nəfəs darlığı və zəiflik daxildir.
Semptomlar birdən-birə görünə bilsə də, bəzi hallarda xəstəliyin 'daha məkrli' bir kurs keçirə biləcəyi də ifadə edilir. Bir neçə gün davam edən zəiflik, iştahsızlıq və nəfəs darlığı da pnevmoniyadan qaynaqlana bilər.
Uşaqlarda pnevmoniyanın simptomları uşağın yaşından və pnevmoniyaya səbəb olan faktordan asılı olaraq dəyişə bilər. Ən çox görülən simptomlar qızdırma, öskürək və sürətli nəfəsdir.
Qəti diaqnoz üçün mütləq həkimə və səhiyyə müəssisələrinə müraciət etməlisiniz.
Xəstəliyin erkən diaqnozu və müalicəsi daha ciddi və həyati təhlükəsi olan ağırlaşmaların qarşısını almaq üçün vacibdir.
Pnevmoniya bir neçə yolla ötürülə bilər. Uşaqlarda və böyüklərdə tənəffüs yolu ilə bədənə daxil olan viruslar və bəzi bakteriyalar ağciyərlərə çataraq xəstəliyə səbəb ola bilər.
Xəstələr öskürdükdə, asqırdıqda və ya tərkibində bu patogenlər olan əşyalarla təmasda olduqda havaya yayılan damcıların inhalyasiyası xəstəliklərin yayılmasında əsas amillərdəndir.
Türk Torakal Cəmiyyətinin məlumatına görə, məsələn, qrip virusunun özü pnevmoniyaya səbəb ola bilər, eyni zamanda tənəffüs yollarına verdiyi zərər nəticəsində başqa mikrobların törətdiyi sətəlcəm növlərinin də yaranmasına şərait yarada bilər. Bu, Covid və qrip kimi tənəffüs yoluxucu viruslara da aiddir.
İnfeksiyanı antibiotiklərlə müalicə etmək mümkün olarsa, həkimlər xəstələr üçün antibiotik müalicəsi barədə qərar verə bilərlər. Bəzi xəstələrdə bu lazım deyil.
Bol maye qəbulu, istirahət, ağrıkəsici və qızdırma salıcı kimi müalicə üsullarından da istifadə edilir. Bəzi xəstələr sağlamlıq vəziyyətlərindən asılı olaraq xəstəxanaya yerləşdirmə tələb edə bilərlər.
Nəfəs almağı asanlaşdırmaq üçün oksigen dəstəyi də tələb oluna bilər.
Xəstəliyin sağalması adətən 2-4 həftə ərzində müşahidə olunur.
Həkimlər ağciyər rentgenoqrafiyası və qan testlərinin köməyi ilə xəstənin vəziyyətini izləyə bilərlər.
Pnevmoniyaya yoluxma riski yüksək olan və ağır pnevmoniya keçirən insanların immunitetini artırmaq üçün pnevmokok peyvəndi və illik qrip peyvəndi almaları tövsiyə olunur.
Peyvəndlər bütün növ pnevmoniyadan qoruya bilməz . Bununla belə, peyvənd edilmiş şəxslər peyvənd olunmayanlara nisbətən xəstəliyin daha ağır gedişatına qarşı qorunur.
Əllərin tez-tez yuyulması, siqaret çəkməməsi kimi gigiyena tədbirləri, idman və balanslı qidalanma kimi immunitet sistemini güclü saxlamaq üçün tədbirlər də fərdləri pnevmoniyaya qarşı daha davamlı edir.
Səhiyyə Nazirliyinin İctimai Səhiyyə Baş İdarəsindən verilən məlumata görə , sətəlcəm xəstəliyinin cəmiyyətdə yayılmasının qarşısını almaq üçün mikroorqanizmlərin daha çox yayıldığı ilk günlərdə nə məktəbə getməməli, nə də işə getməli, evdə istirahət edilməlidir.
Ev təsərrüfatını qorumaq üçün əllər tez-tez yuyulmalı və otaq havalandırılmalıdır. Xüsusilə yaxınlıqda xəstəliyin ağır gedişi riski olan insanlar varsa, xəstənin maska taxması faydalı olardı.
