Azərbaycanda yeni növ koronavirus (COVID-19) pandemiyasının yayılmasının qarşısının alınması məqsədilə 2020-ci il mart ayının 3-dən bütün təhsil müəssisələrində tədris prosesi müvəqqəti dayandırılıb. Təhsil Nazirliyinin qərarı ilə təhsil prosesi distant formada davam etdirilir. Distant təhsil - müəllim və tələbələrin bir-biriləri ilə məsafədən qarşılıqlı əlaqəsidir. Onlayn dərslər internet üzərindən aparıldığı üçün müəyyən texniki problemləri qaçılmaz olur. Bir sözlə, bəzi hallarda internetin öləziməsi distant təhsilə mənfi təsir göstərir. Sosial şəbəkələrdə lenti bir balaca, aşağı-yuxarı hərəkət etdirmək bəs edir ki, əksər tələbə, şagird və valideynin distant təhsildən deyil, məhz internetdən şikayətinin şahidi olasan. Biz də həmkarım Pərvin Piriyevlə Bakı sakinləri arasında sorğu keçirmək qərarına gəldik. Bir həftə əvvələ planladığımız sorğunu hava şəraitinin yaxşı olmamasına görə təxirə salmışdıq. Nəhayət, havanın günəşli olduğunu görüb “Azərbaycan” Nəşriyyatından Hüseyn Cavid parkı istiqamətinə yol aldıq.
BDU-nun qarşısında tələbələr dayanmışdı. Bir neçə nəfərə yaxınlaşıb soruşduğumuzda isə diplom almağa gəldiklərini bildirdilər. Kənarda dayanan 2 tələbə qıza yaxınlaşaraq "distant təhsildəki problemlər nələrdir?" sualını ünvanladıq.
“Distant təhsil effektiv deyil”
BDU-nun tələbəsi Gülnaz Məmmədzadə distant təhsilin effektiv olmadığını söylədi:
"Mənim üçün distant təhsildəki əsas problemlərdən biri, bəzi evlərdə "Wi-fi"nin olmamasıdır. Həmçinin yaşına görə təhsildən kənar işləmək məcburiyyətində olan tələbələr var. Əgər iş yerində "Wi-fi" yoxdursa, bunu təmin etməyə maddi durumu da çatmırsa, “online” dərslərə qoşulma imkanı məhdudlaşır. Ən əsası isə distant təhsil, auditoriyada keçirilən dərslər qədər effektiv olmur".
Sualımızı cavabsız qoymadıqları üçün təşəkkür edib, universitetin qarşısında duran insanları nəzərdən keçirdik. Bir xanım, qapının yanında dayanıb, bizə baxırdı, sanki bizi çağırırdı. Heç tərəddüd etmədən yaxınlaşıb sualımızı ünvanladıq.
“Bizə mane olan ancaq texniki problemlərdir"
Şirvan Dövlət İqtisadiyyat və Humanitar Kollecinin tarix müəllimi Sevinc Ələkbərova texniki problemlərin çox olduğunu dilə gətirdi:
"Distant təhsildən razı deyiləm. Mən də müəlliməm, kollecdə dərs keçirəm. Yəni ki, tələbələrin əksəriyyəti dərslərə qoşula bilmir, səbəb olaraq da internetin zəif olduğunu söyləyirlər. Mən də onları başa düşürəm, çünki kollecdə təhsil alan tələbələrdən uzaq rayonlarda, kəndlərdə yaşayanı var. Hətta bu problemlər məndə də yaşanır. Dərslər "Teams" proqramı ilə keçirilir, ancaq internet həmin proqramı bəzən dəstəkləmir. Dərs başa saldığım yerdə internet zəifləyir, səsim kəsilir. Bizə mane olan ancaq texniki problemlərdir".
“Tələbələr distant təhsilə məsuliyyətsiz yanaşırlar”
Özünü işgüzar xanım kimi təqdim edən İradə Muxtarzadə tələbələrin distant təhsilə məsuliyyətsiz yanaşdığını qeyd etdi:
"Təbii ki, ilk problem internetin zəif olmasıdır. Digər problem isə tələbələrin dərsə məsuliyyətsiz yanaşmasıdır. Çünki dərslərdə çox az tələbə iştirak edir. Bu da öz növbəsində digər tələbələrə təsir göstərir”.
“Müəllimin verdiyi tapşırığı anlamadıq”
Oğlunu hazırlıqdan götürüb evə tələsən xanıma yaxınlaşaraq sualımızı ünvanladıq. Evdar xanım olan Natavan Mustafayeva deyir ki, distant təhsil onu qane etmir:
"Oğlum 6-cı sinifdə oxuyur. Bu təhsil sistemi məni qane etmədiyi üçün uşağı hazırlığa qoymuşam. Keçən dəfə uşaq ingilis dili dərsinə qoşulmuşdu. Müəllimin tapşırıq olaraq nə verdiyini anlamadıq. Səsi tez-tez kəsilirdi".
Təkcə tələbələrdən deyil, müəllimlərə və övladı təhsil alan valideynlərə də yaxınlaşdıq. Çünki bu problemi yaşayan hər kəsin fikri bizim üçün önəmlidir.
2 tələbə qızın yanımızdan keçərkən onlayn dərslər haqqında danışdıqlarını eşitdik. Fürsəti fövtə verməyib, onlara yaxınlaşdıq.
“Müəllimlər "Teams" proqramını anlamırlar”
BDU-nun Sosial Elmlər və Psixologiya fakültəsinin tələbəsi Aygün Aydınlı deyir ki, müəllimlər "Teams" proqramını anlamırlar:
" Ən böyük problem internetdir. "Teams" proqramına çox adam qoşulanda səslər qırıq-qırıq gəlir. Müəllimin səsi tez-tez kəsilir. Ona görə də, heç nə başa düşmək olmur. Çox vaxt müəllimlərin bu proqramdan başı çıxmır. Bəzən səhvən dərsdən çıxdıqdan sonra 20 dəq çalışırlar ki, yenidən dərsə qoşulsun".
“Distant format əyani təhsili əvəz edə bilməz"
Yavaş-yavaş Hüseyn Cavid parkına yol alırıq. Orada ilk yaxınlaşdığımız Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin 5-ci kurs tələbəsi Təbəssüm Ağazadə oldu. O da söylədi ki, əsas problem internetdir:
“Çünki bəzi evlərdə internet yoxdur. Uşaqlar dərsə meqabaytla qoşulurlar. Onlayn dərslər nə qədər yaxşı olsa da, auditoriyada oturub keçdiyimiz dərsi əvəz edə bilməz".
“Müəllimlər dərslərini keçirlər, ancaq…”
Artıq parkdayıq. 5-6 qız bir yerə toplaşıb nə isə müzakirə edirdilər. Onlara yaxınlaşaraq sualımızı ünvanladıq. BDU-nun Tətbiqi Riyaziyyat fakültəsinin tələbəsi Könül Misirxanova bildirdi ki, effektiv olmayan dərslər nəticə vermir:
"Bir çox problemlər var. İnternetin zəif olması, müəllimlərin səslərinin tez-tez kəsilməsi, bir çox şagirdin cəbhə bölgəsində qalması və. s. Ancaq müəllimlərdə bir problem yoxdur. Dərslərini keçirlər, ancaq distant təhsil bizi qane etmir”.
“Mövzuları mənimsəyə bilirəm”
Balaca qız anası ilə parkda gəzirdi. Xanım sorğumuza cavab üçün qızının danışmasını istədi. 228 nömrəli tam orta məktəbin şagirdi Gülçöhrə Həsənova qeyd etdi ki, heç bir problem yaşamır:
"Distant təhsildə heç bir problem yaşamıram. Müəllimlər dərsləri çox yaxşı keçir. Mövzuları mənimsəyə bilirəm. Bu sistem də pis deyil".
“Dərsdə tələbələrlə bağlı kiçik problemlər yaşayıram”
BDU-nun Biologiya fakültəsinin müəllimi internet problemi yaşayan tələbələrə güzəşt etdiyini söylədi:
"Dərsdə tələbələrlə bağlı kiçik problemlər yaşayıram. Bəzən dərsə az sayda uşaqlar qoşulur. Bunun səbəbi isə internetin zəif olması, ucqar ərazilərdə, cəbhə bölgəsində yaşayan tələbələrin olmasıdır. Onları başa düşürəm, çünki bu problemi mən də yaşayıram".
“30 dəqiqə ərzində heç nə çatdırmaq olmur”
Bu problemi yaşayan digər paytaxt sakini,16 nömrəli tam orta məktəbin 10-cu sinif şagirdi İlkin Bayramov qeyd edib ki, 30 dəqiqə ərzində heç nə çatdırmaq olmur:
"Məncə, onlayn dərslər yaxşı deyil. Çünki bizə 30 dəqiqə vaxt verilir. Bu dəqiqə ərzində 20-25 uşağın dərs danışması qeyri-mümkündür. Çox uşaq "Teams" proqramına qoşulanda isə səsdə qırılmalar yaranır, hətta proqramdan çıxır".
Beləliklə, sorğumuzun sonuna gəldik. Biz ictimaiyyət tərəfindən müxtəlif cür anlaşılan distant təhsilə olan münasibəti çatdırmağa çalışdıq. Ümumi cavablara nəzər saldıqda, aydın müşahidə olunur ki, hər kəsin internetin zəifliyindən şikayət edir. Ümid edirik ki, əhalinin şikayətləri nəzər alınıb tələbələrə bu məsələ ilə bağlı güzəşt ediləcək.
Hazırladı: Aygün Tahirqızı, Pərvin Piriyev
