Din gənclərə “keçmişin qəlibləri”ndən deyil, “gələcəyin dəyərləri”ndən təqdim edilməlidir -RƏY

Ənənəvi dinlərin gənc nəsil üçün yetərincə inandırıcı və cazibədar olmaması  bütün dünyada müşahidə olunan tendensiyadır. Burada əsas məsələ dinin özü yox, onun təqdimat forması və interpretasiyasıdır.

Bu sözləri “Sherg.az”a açıqlamasında siyasi şərhçi Vasif Əfəndiyev deyib. 

V. Əfəndiyevin fikrincə ənənəvi dinlərin müasir dövrlə ayaqlaşmaması texnologiya və müasir dövrün tələbləridir: 

“Gənclər informasiya bolluğu içindədir, onlar üçün hər şey daha vizual, interaktiv və praktikdir. Ənənəvi dini izahlar isə çox vaxt abstrakt və orta əsrlərin təfəkkürünə əsaslanır. Qədim dini mətnlərdə verilən  cənnət bağları, axan çaylar, hurilər və s.  indiki gənclər üçün çox sadə və köhnəlmiş görünür. Bu gün də din xadimləri ənənvi təbliğat forması üzərindən təbliğat aparırlar.Müasir gənclik  “inandırıcı cavab” istəyir. Əgər ona "cənnətdə internet olacaqmı?" sualına cavab verilməzsə, o bunu “boş və formal vəd” kimi qəbul edəcəkdir.İndiki gənclik “ikinci həyatlarını “  (mənasız “meşə həyatı)- cənnət bağları,altından şərab  axan çaylar,sinələri yenicə tutmurcuqlanmış  hurilərlə eyş -işrətdə keçirmək   kimi təsvir edə bilmirlər. Gənclər əbədi həyatda səyahətlər, böyük şəhərlər, maraqlı layihələr,əyləncələrlə davam etməsini istəyirlər. Nəhayət nəticə olaraq onlar cismani sevgi olmayan məkanı qəbul edə bilməzlər.
       Ağır şərtlərlə həyat və yaşamaq mücadiləsi edən insanların düş məyussluğuna uğramamağı üçün ona bir ümid verən daimi həyat arzuları ilə yaşamasının  mənəvi,siyasi əhəmiyyəti vardır.Ömrünün müəyyən çağına yetişmiş insan keçmişə və gələcəyə baxdıqda heç bir  əhəmiyyətli uğura imza atmadığını gördükdə depressiyaya düşməmək üçün dinin daimi həyat və cənnətdə dünya əzabının kompensasiya edilməsi vədi həyat stimulu ola bilər.Bundan ötrü dini reformaya ehtiyac vardır.. Amma bu reformanı mətnlərin dəyişdirilməsi kimi yox, təfsirin modernləşdirilməsi kimi aparmaq lazımdır.Mənəvi dəyərlərin universallaşdırılmasında əsas mesaj sevgi, ədalət, mərhəmət, həmrəylik olmalıdır. Bunlar dövr dəyişsə də, insan üçün daim aktualdır.Cənnət və cəhənnəm fiziki məkan yox, insanın daxili vəziyyəti, mənəvi kamilliyin simvolu kimi izah olunmalıdır.   Dini ideyalar kitabdan deyil, sosial şəbəkələr, filmlər, oyunlar, virtual reallıq vasitəsilə çatdırıla bilər. Din yalnız məscid, kilsə və ya sinaqoqa getmək deyil, gündəlik həyatda etik qərarların mənbəyi kimi təqdim olunmalıdır.Elm və din harmoniya təşkil etmədiyi üçün biri digərindən uzaq tutulmalıdır.Din tamamilə siyasətə yaxın buraxılmamalıdır.Siyasətə yol açan din gec və ya tez dövləti əlinə alacaqdır.Bunun nümunəsini isə ərəb ölkələrində ,İran və Əfqanıstanda görmüşük.
Bir  sözlə, din  gənclərə  “keçmişin qəlibləri”ndən deyil, “gələcəyin dəyərləri” prizmasından yanaşılaraq   təqdim edilməlidir”.