ABŞ-nin bu ölkənin parçalanmasında marağı yoxdur, İsrail isə əksinə, hər ikisində maraqlı ola bilər
“İran nüvə proqramı ilə bağlı danışıqlardan imtina edərsə, ABŞ administrasiyası digər variantları həyata keçirəcək”. Bunu ABŞ Dövlət Departamentinin mətbuat xidmətinin rəhbəri Temmi Bryus jurnalistlərə açıqlaması zamanı deyib. O bildirib ki, ABŞ Prezidenti Donald Tramp İranla razılaşmanı müzakirə etməyə hazır olduğunu deyib: "Prezident İran rejiminin razılaşma əldə etmək istəmədiyi təqdirdə İran üçün çox pis olacaq başqa variantları da izləyəcəyini açıq şəkildə bildirib". O həmçinin bildirib ki, Trampın fikrincə, İran heç vaxt nüvə silahına malik olmamalıdır və o, açıq şəkildə bildirib ki, Birləşmiş Ştatlar buna icazə verə bilməz. Əli Xameneinin müşaviri Əli Laricani isə deyib ki, Amerika və ya İsrail nüvə bəhanəsi ilə İranı bombalasa, İslam Respublikası atom bombası istehsal etməyə məcbur olacaq: “İran bildirir ki, bizim nüvə silahı əldə etməyə imkanımız var, ancaq rəhbərin fətvasına görə biz buna əl atmırıq. Siz təzyiq göstərdiyiniz zaman bunun əldə edilməsinə əsas verilmiş olur və xalq ölkənin təhlükəsizliyini qorumaq üçün nüvə silahının istehsal edilməsini tələb edir... Və bu, sizin xeyrinizə olmayacaq”. Əksər siyasətçinin Trampın sözlərini ritorika kimi qiymətləndirirdiklərini deyən Laricani onun Rusiya və Kanadaya da hədə-qorxu gəldiyini, ancaq mühüm heç nəyin baş vermədiyini söyləyib. Xameneinin müşaviri İran hərbi qüvvələrinin hücum barədə ən aşağı ehtimalı da hesabladığını və hazır vəziyyətdə olduğunu deyib.
"Atlas" Araşdırmalar Mərkəzinin rəhbəri Elxan Şahinoğlu "Sherg.az"a deyib ki, İrana qarşı həmlə müxtəlif variantlarda həyata keçirilə bilər. Ekspertə görə, ABŞ Trampın söylədiyi kimi İranın hərbi mərkəzlərinə bir neçə zərbə endirə bilər:
"Digər variant odur ki, İsrail Vaşinqtonun qərarını gözləmədən hədəflənən hərbi mərkəzlərə zərbə endirəcək. Başqa bir variant isə ABŞ-İsrail cütlüyünün İrana qarşı birgə hərbi plan həyata keçirməsidir. İrandakı rejim bu variantların hər birinə hazırlaşmaq məcburiyyətindədir. İrana qarşı hərbi variantlardan hər birinin ona qonşu olan Azərbaycana və Ermənistana da təsirləri olacaq. Ermənistan mümkün müharibənin nəticəsi olaraq İrandakı rejimin dəyişməsini istəmir. İrəvanda düşünürlər ki, İranda rejim dəyişikliyi Tehranın İrəvanla ittifaqına mənfi təsir edəcək və bu durum Azərbaycanın xeyrinə olacaq. Azərbaycan İrana qarşı mümkün hərbi əməliyyatdan qonşu ölkədəki mülki insanların zərər görməsini istəmir. Çünki Qəzzadakı və ya Suriyadakı olayların İranda təkrarlanması ehtimalı bölgədə böyük təlatümlərə - humanitar böhrana səbəb olacaq. Əsas suallardan biri də budur: - İrana qarşı hərbi əməliyyatlar bu ölkədə yaşayan müxtəlif millətlərin Tehrana qarşı üsyanına rəvac verəcək, yoxsa 1980-1988-ci illərdə İraqla müharibə dönəmində olduğu kimi İranda yaşayan xalqların ümumi düşmənə qarşı mobilizə olmasına rəvac verəcək? Bunu indidən söyləmək çətindir".
Ekspertin fikrincə, ABŞ və İsrailin hava zərbələləri nəticəsində mülki insanlar arasında itkilər artarsa, Tehran və Qum hamını ümumi düşmənə qarşı mobilizə etməyə çalışacaq:
"Tərsi də mümkündür. Məsələn, Qəzzanın yaxın tarixində ilk dəfə şəhər sakinləri HƏMAS qruplaşmasına qarşı etirazlara başlayıblar. Çünki Qəzza sakinlərinin bir qismi hesab edir ki, HƏMAS il yarım əvvəl İsrail ərazisinə hücum etməsəydi və sonradan tərksilaha razılaşsaydı, bugünkü faciələr yaşanmazdı. Eyni ilə İran ABŞ və İsrailin raket zərbələrinə tuş gələrsə, qonşu ölkədə yaşayan insanların bir qismi düşünəcək ki, Tehran nüvə çalışmalarından imtina etsəydi və ətraf ölkələrdəki silahlı qruplara maliyyə və silahlı dəstək verilməsəydi, gərgin vəziyyət yaranmazdı. Vaşinqton İranda rejim dəyişikliyinə çalışır, böyük ehtimalla bu ölkənin parçalanmasında marağı yoxdur. İsrail isə əksinə, hər ikisində maraqlı ola bilər. Vaşinqtonun istəyindən asılı olmayaraq raket zərbələri nəticəsində İranda 1979-cu ildə formalaşan rejim dəyişərsə, qonşu ölkənin bütövlüyünü qorumaq çətin olacaq".
