Anadolunun ortasında yoxsul bir şəhər ikən 13 oktyabr 1923-cü ildə paytaxt elan edilən Ankara, ilk illərdə yaşadığı böyük dəyişikliklərlə əcnəbi səyahətçilərin əsərlərinə mövzu oldu. Adı səyahət kitablarına düşdü. Cümhuriyyətin ilk illərində şəhərdə bulvarlar, kinoteatr, teatr binası, konsert salonları, restoran və otellərin inşa edilməsiylə şəhərin sosial və mədəni görünüşünü dəyişdi. O illərdə Ankaraya səfər etmiş isveçrəli səyyah Ernest Mamboury tərəfindən 1933-cü ildə qələmə alınmış “Ankara səyahət rəhbəri” kitabçasında şəhərin inkişafı barədə geniş məlumat verilir. Mamboury “sehirli, görünməz bir əl hər şeyi dəyişdirdi”, yazır. Qeyd edir ki, bir vaxtlar insanları qızdırma xəstəliyinə salan 40 min kvadrat metrlik bataqlıq bir ərazi artıq yoxdur. Əvəzində gözəl bir şəhər salınıb. Bir zamanlar ölülərin yatdığı yerlərdə yaşayış binaları yüksəlir. Çox sayda otel, böyük məktəblər inşa edilib. Yenişəhər, Cebeci, Çankaya, Çankırı Qapı, Gar yaxınlığında bir çox məhəllələr yaranıb. Gərgin siyasi dönəmdən sonra Ankara nəhəng inşaat dövrü yaşayır. Kitabında səyyah, Ankaranın 1836-cı ildə Prussiya Krallığından gəlmiş bir səyyah tərəfindən çəkilmiş xəritəsini və hazırda şəhərdə inşa edilmiş binalar, otellər, meydan və yollar, bağçaların fotolarını yanaşı qoyaraq böyük dəyişikliyə diqqət çəkir. Mambouy Ankaradakı otellərin ən tələbkar insanların bəyənəcəyi şəkildə olduğunu yazıb. Bunlar “Ankara Palas”, “Lozan Palas”, “Belvü Palas”, “Taşhan Palas”, “Aydın Otel”, “Meydan Palas” və “İstanbul Palas”dır. Səyyah türk mətbəxinin ləzzətini dadmaq istəyənlərə isə “Karpiç”, “Zevk”, “İzmir”, “Ləzzət” və “Yıldız” kafelərini tövsiyə edir, kinoteatrlarda alman və ingilis dilində filmlər nümayiş etdirildiyini xəbər verir. Xalq Evində isə hər cümə günü 60 musiqiçidən ibarət orkestrin konsert verdiyini yazır. Bələdiyyələrin yaşıllıqlarla bağlı müsbət fəaliyyətini tərifləyir: “Ankara yaxın zamanda Yaşıl Ankara” olacaq. Səyyah Ankaraya səfər edənlərə Mustafa Kamal Atatürkün at üstündəki heykəlini, Jülyen – Bəlqız Minarəsini, Hökumət Meydanını, Hacı Bayram paşa Camesi, Dış Qala, Dış Ala Qapı, Hisar Qapısı, Barmaq və Zindan Qapıları ilə Ağqala, Aslanxana, Yeni, İmarət cameləri, Etnoqrafiya Muzeyi, Qazi Bulvarını gəzib görməyi tövsiyə edir. Bir sözlə, səyyah kitabında Ankarada qonaq qalmaq istəyənlərə hara, necə gedə biləcəklərini, hansı oteldə daha rahat və münasib qiymətlərə gecələyə biləcəklərini də qeyd edir. Xüsusilə Yenişəhər və Çankayada qaladan günəşin qürubunu izləməyi məsləhət görür: “Bu, misilsiz mənzərədir”, yazır. Səyyahın kitabında Ankaranın qısa müddətdə necə dəyişdiyi, müasir paytaxta çevrildiyinin tərifi yer alir.
Cümhuriyyətlı taleyi dəyişən şəhər – Ankara
