2026-cı ilin sonuna qədər işğaldan azad olunmuş ərazilərə 140 mindən çox keçmiş məcburi köçkün qayıdacaq
Vətən müharibəsindən sonra işğaldan azad olunmuş ərazilərə Böyük Qayıdış Proqramına uyğun olaraq ümumilikdə 987 ailənin (3932 nəfər) köçürülməsi təmin olunub.
Bunu Baş nazir Əli Əsədov dekabrın 5-də keçirilən parlamentin plenar iclasında çıxışı zamanı deyib.
O bildirib ki, ilin sonunadək əlavə olaraq 215 ailənin köçürülməsi gözlənilir: “Xüsusi qeyd etmək istərdim ki, Qarabağ iqtisadi rayonunun əraziləri - Xankəndi, Ağdərə, Xocalı, Xocavənd və bütövlükdə işğaldan azad olunmuş rayon və şəhərlərin yerli xərcləri üzrə büdcədə 50 milyon manatdan artıq vəsait nəzərdə tutulub.
Hər il olduğu kimi gələn il də Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə ölkəmizin müdafiə potensialının və ordumuzun maddi-texniki bazasının möhkəmləndirilməsi, onun müasir hərbi texnika və silah-sursatla təchizatı və hərbçilərin sosial-məişət və xidmət şəraitinin yaxşılaşdırılması əsas xərc istiqamətlərindən biri olacaqdır”.
Qeyd edək ki, işğaldan azad olunmuş ərazilərin bərpası və əhalinin məskunlaşmasına şəraitin yaradılması üçün 4 milyard manat vəsaitin ayrılması planlaşdırılır. Ötən 3 il ərzində isə bu məqsədlə Azərbaycan büdcəsindən 7 milyarda yaxın vəsait sərf edilib.
Böyük Qayıdış Proqramının sürətlə icra olunduğunu vurğulayan ekspertlərin də qeyd etdiyi kimi, artıq keçmiş məcburi köçkünlər Laçın, Füzuli şəhərlərinə və üç kəndə qayıdıb. 2026-cı ilin sonunadək Qarabağa və Şərqi Zəngəzura 140 mindən artıq insanın geri dönməsi nəzərdə tutulur.
Millət vəkili Azər Badamov isə qeyd edib ki, üç il əvvəl torpaqlarımız işğaldan azad olunandan dərhal sonra ermənilərin darmadağın etdikləri ərazilərin yenidən qurulması və bərpasına başlanılıb:
“Qısa zaman kəsiyində Şuşaya ordumuzun piyada keçdiyi yolsuz ərazilərdən Zəfər yolu çəkilərək istifadəyə verilib. O cümlədən iki Beynəlxalq Hava Limanı, müxtəlif istiqamətlərdə avtomobil və dəmir yolları çəkilib başa çatmaq üzrədir. Ağalıya, Laçına, Füzuliyə və digər ərazilərə keçmiş məcburi köçkünlər qayıtmağa başlayıb. Son üç ildə işğaldan azad olunmuş ərazilərin yenidənqurma və bərpa işlərinə dövlət büdcəsindən 7 milyard dollar vəsait ayrılıb. O cümlədən 2024-cü ilin dövlət büdcəsində də 2,4 milyard dollar vəsaitin ayrılması nəzərdə tutulub. İşğaldan azad olunmuş ərazilərin həcmi 10 min kvadrat kilometrdən çoxdur. Ermənilər 30 ildə bu əraziləri minalarla çirkləndirib. Yenidənqurma və bərpa işlərinə ən böyük maneə ərazilərin minalardan təmizlənməsi ilə bağlıdır. Son üç ildə 100 min hektardan çox ərazi minalardan təmizlənib. 2026-cı ilin sonuna qədər isə 280 min hektar ərazinin minalardan təmizlənərək dövriyyəyə buraxılması nəzərdə tutulur. Dünya praktikasında minalardan təmizlənmə prosesinin aparılmasına beynəlxalq dəstək göstərilir. Bizə gələndə isə hələ ki heç bir beynəlxalq tərəfin minatəmizlənmə işləri ilə bağlı dəstək göstərdikləri ilə əlaqədar real bir hərəkəti olmayıb. Minalardan təmizlənmə işi həm bahalı, həm də zaman tələb olunan bir prosesdir. Azərbaycan dövləti öz iqtisadi gücü vasitəsilə həm ərazilərin minalardan təmizlənmə işlərini aparır, həm də yeni infrastruktur və yaşayış məntəqələri tikir. Yenidənqurma və bərpa işlərində bu günə qədər ancaq qardaş Qazaxıstan və Özbəkistanın dəstəyi ilə Füzulidə orta məktəb və yaradıcılıq mərkəzi tikilib. Qalan bütün tikinti-quruculuq işlərini öz gücümüzlə həyata keçiririk”.
Millət vəkilinin sözlərinə görə, işğaldan azad olunmuş ərazilərin yenidən qurulması və bərpası işlərinə Prezident İlham Əliyev şəxsən nəzarət edir: “Cənab Prezident son üç ildə işğaldan azad olunmuş ərazilərə 100 dəfədən çox səfər edib. Ölkə başçımızın bütün səfərləri təməlqoyma və açılış mərasimləri ilə zəngin olub. Səfərlər çərçivəsində ölkə başçımız həyata keçirilən layihələrin tikintisi ilə yerində tanış olur və yüksək keyfiyyətlə icrası üçün tapşırıqlarını verir. Bu gün işğaldan azad olunmuş ərazilərin yenidən qurulması dövlətimizin qarşısında dayanan bir nömrəli vəzifədir. Hesab edirəm ki, ölkə başçımızın imzaladığı dövlət proqramı yüksək keyfiyyətlə icra olunacaq və keçmiş məcburi köçkünlər öz ata yurdlarına qayıdaraq firavan yaşamağa davam edəcəklər.
Xatırladım ki, işğaldan azad olunmuş ərazilərin yenidən qurulması və bərpası ilə bağlı 2022-2026-cı illəri əhatə edən Böyük Qayıdışa dair I Dövlət Proqramına əsasən işğaldan azad olunmuş ərazilərdə 8 şəhər və 100-dən çox kəndin yenidən tikilməsi nəzərdə tutulur. Artıq şəhərlərin və kəndlərin baş planları təsdiq olunub və tikinti işlərinə başlanılıb. Dövlət proqramına əsasən, 2026-cı ilin sonuna qədər işğaldan azad olunmuş ərazilərə 140 mindən çox keçmiş məcburi köçkün qayıdacaq. Həm də işğaldan azad olunmuş ərazilərdə öz doğma yurdlarına qayıdacaq insanların işlə təminatı məsələləri qabaqcadan həll olunur. Yeni müəssisələr tikilir, sənaye parkları yaradılır və güzəştlər tətbiq etməklə bu ərazilərə investisiyalar cəlb olunur. İş yerlərinin yaradılması həm də bu ərazilərin iqtisadi potensialının dövriyyəyə qaytarılması deməkdir. 2027-ci ilə qədər işğaldan azad olunmuş ərazilərdə məktəblər, ali məktəb, ASAN və DOST xidməti mərkəzləri yaratmaqla öz doğma yurdlarına qayıdacaq insanlar layiqli həyat şəraiti ilə təmin ediləcək”.
