Çünki ət ölüm sərtliyi keçmədən, yəni kəsilən kimi yeyildiyi zaman insanda stress, həzmsizlik, ətin sərt olması halları baş verir
Qida Təhlükəsizliyi Agentliyi ölkədə heyvan kəsiminin müasir tələblərə uyğunlaşdırılması, müasir kəsim məntəqələrinin təşkil olunması və qanunsuz heyvan kəsimi fəaliyyətinin qarşısının alınması istiqamətində nəzarət tədbirlərini davam etdirir.
Agentliyin İnformasiya təminatı və innovativ həllər şöbəsindən "Trend"ə verilən məlumata görə, aparılan monitorinqlər zamanı Bakı şəhəri, Lənkəran, Masallı və Göyçay rayonlarında fəaliyyət göstərən 12 heyvan kəsimi və ət satışı məntəqəsində bir sıra nöqsanlar aşkar olunub.
Aşkarlanmış uyğunsuzluqlarla əlaqədar 12 inzibati tədbir görülüb.
Qanunsuz heyvan kəsiminin qarşısının alınması istiqamətində tədbirlər davam etdirilir.
Maraqlıdır, ekspertlər ət kəsimi sahəsindəki vəziyyəti necə dəyərləndirir? AQTA tərəfindən mütəmadi aparılan yoxlamalar və cərimələr effekt verir?
Qida məsələləri üzrə mütəxəssis Ağa Salamov “Sherg.az"a açıqlamasında deyib ki, kəsim məntəqələri heyvan kəsiminin, həmçinin insan qidası üçün yararlı ətin ilkin emalının həyata keçirildiyi məkan olduğundan xüsusi baytarlıq-sanitariya, sanitariya-gigiyena, eləcə də müasir tələblərə uyğunlaşdırılması vacibdir. İri və xırdabuynuzlu heyvanların kəsim məntəqəsi kəsimdən qabaq saxlanma, kəsim, toplanma, bağırsaqların təmizlənməsi, ətin doğranması və qablaşdırılması, ətin soyudulması, yükləmə bölməsindən ibarət olmalıdır:
“Qida zəncirində ətin kəsimindən öncə nəzarət edilməli məqamlar da son dərəcə əhəmiyyətlidir. Hər şeydən əvvəl kəsiləcək heyvanın qidalanmasını araşdırmaq lazımdır ki, ona orqanik yemlər verilib, yoxsa GMO yemlər yeyib. Daha sonra baytarlar tərəfindən yoxlanılmalıdır. Xəstəliyi olan, yaxşı bəslənməyən arıq heyvanın kəsilməsi ətin keyfiyyətsizliyindən xəbər verir. Heyvanın kəsiləcək yeri əvvəlcədən təmizlənməli və gigiyenik-sanitariya qaydalarına düzgün riayət olunmalıdır. Mütləq şəkildə həmin yer təzyiqli su ilə təmin olunmalıdır ki, çarpaz çirklənmə olmasın. Yerdə, divarda, səthlərdə bir damcı belə qan olmamalıdır. Hər yer xüsusi məhlulla dizinfeksiya olunmalıdır. Kəsim zamanı xüsusi diqqət edilməli məqam odur ki, kəsiləcək hevanlar bir-birini görməməlidir. Bəzən yan-yana kəsilən iri və ya xırda buynuzlu heyvanların qanının bir-birinə qarışdığını görürük, buna qəti yol vermək olmaz. Həm də yanındakı heyvanın kəsildiyini görən digər heyvanda stress hormonu çoxalır ki, bu da ətin tərkibində zərərli maddələrə səbəb olur.
Bir mütəxəssis olaraq “Qoç Ət” restoranlarında satılan qidanın keyfiyyətinə əminəm. Orada kəsilən bütün heyvanlar orqanik yemlərlə qidalandırılır. Kəsimə gətirilən heyvanlara baytar nəzarəti də güclüdür. Kəsim yerində belə heyvanda hansısa xəstəliyə dair şübhə yaransa, o, geri qaytarılır. Məqsədim onların fəaliyyətini reklam etmək deyil. Sadəcə olaraq orada ət kəsimi ilə bağlı bütün qaydalara riayət edildiyini görmüşəm deyə insanlara tövsiyə edirəm.
İribuynuzlu heyvanlar kəsimdən sonra 12- 24 saat arasında +4 soyuducu temperaturunda dinləndirilməli, daha sonra istehlak olunmalıdır.
Çünki ət kəsiləndən sonra Rigor mortis (ölüm sərtliyi) halına düşür. Həmin ət ölüm sərtliyi keçmədən, yəni kəsilən kimi yeyildiyi zaman insanda stress, həzmsizlik, ətin sərt olması halları baş verir. Ona görə kəsimdən sonra ət ən azı 12-24 saata qədər soyuducuda saxlanılmalıdır. Belə olanda hissələrə bölən zaman da ət deformasiyaya uğramadan rahat kəsilir. Standart texnologiyaların tələbi belədir. Satış üçün məntəqələrə paylanan zaman da ət mütləq soyuduculu maşınlarda daşınmalıdır. Bir sözlə, ət kəsimi A-dan Z-yə, fermadan süfrəyə qədər qət olunan məsafədə qida zənciri qırılmamalıdır”.
Mütəxəssisin sözlərinə görə, Azərbaycanda heyvandarlıqla məşğul olan sahibkarlar çox olsa da, qeyd etdiyim standartlara uyğun ət kəsən insanların sayı çox azdır:
"Bu sahəylə məşğul olan sahibkarlar mütləq İSO22 000, İSO 9001, HACCP standartlarını bilməlidir və yaxud da bu təlimləri bilən texnoloqlarla işləməlidirlər. Bunlar beynəlxalq aləmdə qəbul olunmuş standartlardır və qida halqasındakı fermerdən və ya istehsalçıdan qablaşdırma daxil olmaqla iaşə xidmətinə qədər bütün komponentlərin Qida Təhlükəsizliyi şəbəkəsini əhatə edir. Bu standartların məqsədi qida təhlükəsizliyi idarəetmə tələblərini qida təchizatı zənciri ilə uyğunlaşdırmaqdır. Azərbaycanda isə heyvanı kustar üsullarla antisanitar yerlərdə kəsib camaata satırlar. Nə baytar nəzarəti var, nə kəsim qaydası. Yaxşı ki, belə sahibkarlara qarşı AQTA mütəmadi yoxlamalar aparır və onları cəzalandırır. Aidiyyətı qurumun bu addımı təqdirəlayiqdir və qanunsuz ət kəsimi ilə məşğul olan adamların cərimələnməsini də düzgün addım hesab edirəm. Mikrobioloji çirklənməyə məruz qalmış əti satan insanlar bu qidalardan risk qrupuna daxil olan qrupun, yəni uşaqlar, hamilələr və yaşlı insanların da yediyini nəzərə almalıdır”.
