Kolleclərə niyə maraq azalıb? - Məzahir Məmmədli səbəblərdən danışdı

Ümumi (9 illik) orta təhsil bazasında orta ixtisas təhsili müəssisələrinə tələbə qəbulu müsabiqəsində iştirak etmək üçün ixtisas seçimi başlayıb. Bu barədə "Sherg.az"a Dövlət İmtahan Mərkəzindən məlumat verilib. Qeyd olunub ki, kolleclərə qəbul olmaq üçün ixtisas seçimi iyulun 26-dan avqustun 5-i saat 23:59-dək internet vasitəsilə aparılacaq. İxtisas seçimi mərhələsində abituriyentlər qəbul olmaq istədikləri ixtisasları seçib onların kodlarını “Abituriyentin elektron ixtisas seçimi ərizəsi”nə daxil edib təsdiq etməlidirlər. İxtisas seçiminə qəbul imtahanında topladıqları ümumi balı 50-dən, Azərbaycan dili və ya rus dili fənni üzrə balı 20-dən və riyaziyyat fənni üzrə balı 10-dan az olmayan abituriyentlər buraxılırlar. Xüsusi qabiliyyət tələb edən ixtisasların müsabiqəsinə ümumi balı 50-dən az olmayan (fənlər üzrə bal məhdudiyyəti qoyulmur) və müvafiq komissiya tərəfindən keçirilən qabiliyyət imtahanlarından “məqbul” alan abituriyentlər buraxılırlar. “Xoreoqrafiya sənəti (sahələr üzrə)” və “Rəqs müəllimliyi” ixtisaslarının müsabiqəsində isə ümumi balı 30-dan (fənlər üzrə bal məhdudiyyəti tətbiq edilmir) az olmayan abituriyentlər iştirak edə bilərlər. Hər bir abituriyent müxtəlif təhsil müəssisələrinin təhsili dövlət hesabına və ödənişli əsaslarla 12-dək ixtisas kodunu seçə bilər. İxtisas kodlarının ardıcıllığını abituriyent özü müəyyənləşdirir. Müsabiqə zamanı abituriyentin yerləşdirilməsi onun seçdiyi ixtisasların ardıcıllığı nəzərə alınmaqla qəbul planı çərçivəsində həyata keçirilir və abituriyent müsabiqədən keçdiyi ixtisasların birincisinə yerləşdirilir. 2024/2025-ci tədris ili üçün ümumi təhsil bazasında orta ixtisas təhsili müəssisələrinə qəbul aparılan ixtisaslar, plan yerləri və ixtisas seçimi ilə bağlı digər zəruri məlumatlar “Abituriyent” jurnalının 3-cü sayında nəşr olunub. Qeyd edək ki, bu il orta ixtisas təhsili müəssisələrinə tələbələrin qəbul olması üçün 10 930 plan yeri ayrılıb. Ötən il müvafiq göstərici 10 752 yer idi. Bu il qeydiyyatdan keçən və müsabiqə şərtini ödəyən 26 516 abituriyent ixtisas seçiminə buraxılıb. Ötən il isə 29 445 nəfərin müsabiqədə iştirak hüququ var idi. Abituriyentlərin nəzərinə çatdırırıq ki, ötən il olduğu kimi, bu il də müsabiqə şərtini ödəmiş, lakin ərizə qəbulu zamanı qeydiyyatdan keçməyən abituriyentlərə 26 iyul – 5 avqust tarixlərində qeydiyyatdan keçib ixtisas seçimində iştirak etməyə icazə verilir. Ona görə də ixtisas seçimində iştirak edən abituriyentlərin sayının daha da artacağı gözlənilir. Abituriyentlər ixtisas seçimi ilə bağlı DİM-in “Abituriyent Məsləhət Mərkəzləri”nə də müraciət edə bilərlər. Müsabiqə iştirakçılarına Qərbi Kaspi, Azərbaycan, Bakı Biznes, Odlar Yurdu, Avrasiya, Memarlıq və İnşaat, Texniki Universitet, Bakı Mühəndislik Universitetlərində, Azərbaycan Dövlət Aqrar Universitetində, Sumqayıt Dövlət Universitetində və DİM-in regional bölmələrində yerləşən “Abituriyent Məsləhət Mərkəzləri”ndə ödənişsiz kömək göstərilir. Mərkəzlərin ünvanları ilə buradan tanış ola bilərsiniz.
Cəmiyyətdə kollec oxumaq boş vaxt itkisidir kimi, bir fikir var. Bəs kolleclər üzrə sənəd v erənlər hansı ixtisasları seçsələr, gələcəkdə iş tapmaqda çətinlik çəkməzlər?                                                                                                                            

Suallarımızı cavablandıran ''məktəb guşəsi'' saytının rəhbəri, təhsil eksperti Məzahir Məmmədli "Sherg.az"a deyib ki, Azərbaycanda kolleclərə  münasibət birmənalı olaraq dəyişib:
''Yəni, hazırda övladını kollecdə təhsil almaq üçün xüsusi hazırlayan valideynlər demək olar ki, yoxdur. Onlar içərisində Bakı Tibb kolleci və Azərbaycan Dövlət Pedoqoji Universiteti nəzdinə olan Pedoqoji kollecə bir qədər diqqət var idi. Lakin artıq bu marağın da tədricən yox olduğunu görürük. Bunun əsas səbəbi isə kollec bitirən məzunların əmək bazarında iş tapa bilməməsidir. Problemin həlli üçün Elm və Təhsil Nazirliyi müəyyən konsepsiya hazırlayıb təqdim etməlidir. Həmçinin Nazirlər kabineti ilə birgə rəsmiləşdirililətək kolleclər universitetlərin alt pilləsinə keçməlidir. Məsələn, universitetlər subakalavr, bakalavr, magistr, doktarant səviyyələri üzrə qəbul həyata keçirməlidir. Yəni, bir insanın qabiliyyəti kollec oxumağa yetirsə, ixtisas seçiminə görə uyğunlaşdırdığı universitetin nəzdində qəbul edilsin. Əgər həmin şəxsin 2 il müddətindən artıq oxumağa potensialı yoxdursa, o zaman universitetdən subakalavr kimi məzun olsun. Tələbənin özünü inkişaf etdirmək istəyi varsa, digər səviyyələr üzrə təhsilini davam etdirəcək''.

Ekspert diqqətə çatdırıb ki, Bakı Tibb Kollecinin məzunlarından savayı, digərlərinin iş tapmaq imkanı məhduddur:
''Bildiyiniz kimi, Pedoqoji kollecin ibtidai sinif müəllimi,m əktəbəqədər təhsil üçün hazırlayan fakültələri var idi. Təəssüf ki, Elm Təhsil nazirinin fikri cəmiyyətdə çaşqınlıq yaratdı. O, söylədi ki, bütün məktəbəqədər təhsil müəsisələrində işləyənlərin hamsının ali təhsilli olmasına çalışacayıq. Bununla həmin ixtisasın kollec səviyyəsi də öz nüfuzunu itirdi. Qeyd edə ki, kolleclərə qəbul zamanı oğlanlar azlıq təşkil edir. Bu isə oğlanların 2-2 il yarım təhsili vaxt itkisi hesab etmələri ilə bağlıdır. Blok imtahanlarında zəif nəticə göstərənlər, xüsusi ilə qızlar kənarda qalmamaq üçün kolleclərə sənəd verirlər. Amma oğlanların hərbi xidmətdən möhlət hüququ olmadığına görə, onlar kollec anlayışını mənasız hesab edirlər"