Pandemiya psixologiyamızı alt-üst etdi


Peyvənd qərarsızlığı cəmiyyəti də ikiyə böldü

Cəmiyyətin bir hissəsi peyvəndlə bağlı qərarsızdır. Bir tərəfdən peyvəndlənmə istəməyənlərin bu qərarının cəmiyyətin qalan hissəsinə necə təsir edəcəyi, digər tərəfdən də öz sağlamlıqlarının risk altında olacağı narahatlıq doğurur. Mütəxəssislərə görə, vaksin tərəddüdünü tək bir səbəblə əlaqələndirmək düzgün bir yanaşma deyil. "Kovid-19" həyatımıza girdiyindən bəri mövcud olan qeyri-müəyyənlik atmosferi və buna peyvənd olunmaqla bağlı qərarsızlıq əlavə edildikdə, əlbəttə ki, psixologiyamız bundan mənfi təsirləndi. Ailə, dostlar və ya iş mühitində peyvənd olunmayanların reaksiyalarını, sevdiklərimizi itirmək qorxusundan peyvənd edilməsinə inandırmaq səylərini və qorxu dedikdə cəmiyyət olaraq ikiyə bölündük.

Bu səbəbdən, insan ruhu üçün artıq məcburiyyət yaradan naməlum və idarəetmənin itirilməsi kimi hisslər daha aydın şəkildə ortaya çıxdı. Bu vəziyyətin psixoloji etibarsızlıq hissini artırdığını ifadə edən Psixiatriya Mütəxəssisi Dos. Dr. Özlem Kızılkurt deyib ki, peyvənd olunmaq istəməyən  bir insanın motivasiyasını anlamaq lazımdır. O qeyd edib ki, inandırmağa və ya məcbur etməyə çalışmaq bəzən daha çox narahatlığa səbəb ola bilər və ya qütbləşməni artıra bilər: "Bu səbəbdən empatik bir dinləyici olmaq və digər insanın hiss və düşüncələrini anlamaq üçün söhbətə dəvət etmək lazımdır. Eyni zamanda, edə biləcəyiniz müdaxilələrdən biri də "sağlamlığınız üçün narahatam" kimi bir şəkildə peyvənd olunmamaq hisslərini bildirməkdir. Elmi cəhətdən dəstəklənən ekspert fikirlərini  oxumaqla həmin şəxslərə dəstək ola bilərsiniz. Ailə üzvlərinizin peyvəndlənmədən və ya iynə fobiyasından çox narahat olduğunu düşünürsünüzsə, psixi sağlamlıq mütəxəssisindən dəstək istəməyi tövsiyə edə bilərsiniz".

Mütəxəssis, klinik-psixoloq Əziz Görkem Çetin deyib ki, son vaxtlar müəyyən sahələr üçün PCR tələbi tətbiq edilib.

Başqa sözlə, peyvənd etdiyiniz şəxsin peyvənd vurdurub, vurdurmaması onun öz qərarıdır və bu şəxs ailə üzvü olsa belə, bununla bağlı nə edə biləcəyiniz məhduddur: "Əslində, insan bu hissləri qəbul etməlidir, çünki narahatlıq və qəzəb normal  hisslərdir. Önəmli olan bu hisslərin ciddiliyidir və onlarla necə davrandığınızdır. Ailə üzvünüzə riskləri izah etməli, məlumatlandırılmasını dəstəkləməlisiniz. Həmçinin, onlara bu vəziyyətin sizin üçün narahatlıq yaratdığını da bölüşməlisiniz. Psixi sağlamlıq mütəxəssisləri olaraq başa düşə bilərik ki, sağlamlıqla bağlı narahatlığın artdığı bu pandemiya dövründə, tam inandırılmayan bir üsulla, yəni peyvəndlə bədəninə müdaxilə etmək fikri hətta daha pisdir".