Hamiləlik zamanı əlavə vitamin-mineral komplekslərin qəbulu da çox vacibdir
Hamiləlik dövrü boyunca ananın həkim məsləhəti ilə bir neçə adda vitaminləri qəbul etməsi məqsədəuyğun hesab edilir. Bu barədə Səhiyyə Nazirliyi Ailə Planlanması Məsləhətxanasının həkimi Dilarə Zeynalova deyib.
D.Zeynalovanın sözlərinə görə, vitaminlər hamiləlik dövründə həm ananın, həm də inkişaf edən dölün sağlamlığının dəstəklənməsində mühüm rol oynayır: “Öncə fol turşusu (Vitamin B9) hamiləliyin erkən dövrlərində çox vacibdir. Çünki körpənin beyin və onurğa beyni inkişafına töhfə verir, gələcəkdə yarana biləcək hansısa bir qüsurun qarşısını alır. O, həmçinin DNT istehsalında və hüceyrə bölünməsində də mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Dəmir həm ana, həm də böyüyən döl üçün oksigen təminatında qanın artımında rol oynayır. Hamiləlik dövründə tez-tez rast gəlinən yorğunluq və digər ağırlaşmalara səbəb ola bilən anemiyanın qarşısını alır.
Kalsium körpənin sümük və dişlərinin inkişafı üçün vacibdir. Bu, eyni zamanda anaya öz sümük sıxlığını qorumağa kömək edir, düzgün əzələ və sinir funksiyasını dəstəkləyir.
Vitamin D sümük sağlamlığını və inkişafını dəstəkləmək üçün kalsiumla birlikdə işləyir. O, həmçinin immunitet sisteminin formalaşmasında da vacib rol oynayır.
Vitamin C toxumaların böyüməsinə və bərpasına kömək edən bir antioksidantdır. Bədənin bitki mənşəli qidalardan dəmiri mənimsəməsinə kömək edir və immunitet sistemini dəstəkləyir.
Vitamin A embrionun böyüməsi və inkişafı üçün lazımdır. Bununla belə, hamiləlik dövründə, xüsusilə retinol şəklində (heyvan mənşəli məhsullarda var) A vitaminin həddindən artıq qəbulundan çəkinmək lazımdır.
Vitamin E hüceyrələri zədələnmədən qorumağa kömək edən bir antioksidantdır. O, həmçinin immunitet sistemini dəstəkləyir və dəri sağlamlığına kömək edir.
K vitamini düzgün qan laxtalanması və sümük sağlamlığı üçün vacibdir. Doğuş zamanı həddindən artıq qanaxmanın qarşısını almağa yardım edir.
B6 və B12 daxil olmaqla, B vitaminləri enerji mübadiləsinə və qırmızı qan hüceyrələrinin formalaşmasına kömək edir. Vitamin B6 bəzi hamilə qadınlar üçün ürəkbulanma hallarının qarşısını almağa kömək edir”.
Həkimin fikrincə, qadınlar hamilə qalmazdan əvvəl, prekonsepsiya dövründə prenatal vitaminlər qəbul etməyə başlamalıdırlar. Bu, onların orqanizmlərinin ilk andan sağlam hamiləliyi dəstəkləmək üçün lazımi qida maddələrinə malik olmasını təmin edir: “Sinir borusu qüsurları hamiləliyin çox erkən mərhələlərində inkişaf edə bildiyi üçün (çox vaxt qadın hamilə olduğunu bilməmişdən öncə), konsepsiyadan əvvəl kifayət qədər fol turşusu qəbul etmək xüsusilə vacibdir.
Bununla belə, əgər qadın konsepsiyadan öncə prenatal vitaminlər qəbul etməyibsə, hamilə olduğunu anladığı dövrdən etibarən başlamalıdır.
Birinci trimestrin əvvəlində sinir borusu əmələ gəlir, həmçinin mühüm orqan və sistemlər inkişaf edir. Fol turşusu, dəmir və digərləri kimi prenatal vitaminlərdə olan qidalar bu dövrdə körpənin böyüməsini və inkişafını dəstəkləmək üçün çox vacibdir”.
D.Zeynalovanın fikrincə, hamiləlik dövründə qida rejiminə və ya vitamin qəbuluna dair hansısa dəyişiklik etməzdən əvvəl həkimlə məsləhətləşmək vacibdir: "Onlar qadının fərdi sağlamlığına, pəhrizinə və xüsusi ehtiyaclarına əsaslanaraq fərdi tövsiyələr verə bilərlər.
Bilmək vacibdir ki, hamiləlik dövründə qadınlar üçün vitamin qəbulunun ən yaxşı yolu balanslaşdırılmış və müxtəlif pəhrizdir. Bəzi vitaminlərin həddindən artıq qəbulu da zərərli ola biləcəyi üçün adətən vitaminləri qida mənbələrindən almaq tövsiyə olunur".
Ginekoloq Təravət Hümbətova isə qeyd edib ki, hamiləlik zamanı qadının orqanizmi çox ciddi yükləmələrə məruz qalır. Qadının orqanizmində yeni həyat inkişaf edir və bu həyatın normal inkişafı üçün müxtəlif vitaminlər, mikroelementlər və s. maddələr lazımdır:
“Hamiləlik zamanı hətta bir vacib vitaminin və ya mikroelementinin çatışmazlığı uşağın inkişafına mənfi təsir edə bilər. Digər tərəfdən, hamiləlik zamanı vitamin və mikroelementlərin çatışmazlığı qadının səhhətinə də mənfi təsir edir. Belə ki, uşağın sümüklərinin formalaşmasına və böyüməsinə çoxlu miqdarda kalsium elementi lazımdır. Bu element ananın orqanizminə lazım olan miqdarlarda daxil olmadıqda, körpə deyil, ana əziyyət çəkir. Körpə ananın orqanizmindən özünə lazım olan kalsiumu sovurur ki, bunun nəticəsində ananın dişlərindən, sümüklərindən, saçlarından kalsium yuyulur. Məhz bu səbəbdən hamiləlik zamanı lazım olan miqdarlarda kalsium almayan qadınlarda dişlər ovulmağa başlayır, saçlar tökülür, ayaqlarda qıcolmalar olur.
Məhz bu sadaladığımız səbəblərə görə hamiləlik zamanı ginekoloqlar qadınlara hamilə qadınlar üçün nəzərdə tutulmuş xüsusi vitamin-mineral kompleksləri təyin edirlər. Odur ki, hamiləlik zamanı dölün normal inkişafı və ananın sağlamlığı üçün düzgün və sağlam qidalanmadan əlavə vitamin-mineral komplekslərin qəbulu da çox vacibdir”.
Ginekoloq hesab edir ki, hamiləlik zamanı düzgün qidalanma həm ananın, həm körpənin sağlamlığı üçün vacibdir: “Günümüzdə kofeinli içkilərdən çox istifadə olunur və demək olar ki, əksəriyyət günə bir fincan qəhvə ilə başlayır: “Lakin hamiləlik zamanı kofe istifadəsinə ehtiyatla yanaşmaq lazımdır. Kofein qan təzyiqini, ürək döyüntüsünü bir qədər artırır. Hamiləlik zamanı kofein qəbulu körpənin az cəkili doğulmasına səbəb ola bilər. Bunlarla yanaşı kofein dəmir, kalsium, vitamin C kimi maddələrin sorulmasının qarşısını alır. Bu səbəbdən yeməkdən sonra tərkibində kofein olan içkiləri istifadə etmək məsləhət deyil. Həddindən artıq kofein qəbulu körpənin vaxtından əvvəl doğulmasına, uşağın itirilməsinə səbəb ola bilər”.
